اگر سفر هوایی را تجربه کرده و یا به دنبال اطلاعاتی در زمینه سفر هوایی بوده باشید، حتما عبارت تیک آف هواپیما و لندینگ هواپیما به گوشتان خورده است. این دو کلمه مفاهیم بسیار ساده‌ای دارند، اما برای آنکه معنی دقیق این اصطلاحات را بدانید و در زمان شنیدن نام آنها دچار ابهام نشوید، با این مطلب از مجله گردشگری فلای تودی همراه باشید تا به طور دقیق شما را با این دو اصطلاح تیک آف و لندینگ هواپیما آشنا کنیم.
منظور از تیک آف هواپیما چیست؟
تیک آف (Take off) که معادل فارسی آن برخاست است، به مرحله بلند شدن هواپیما از زمین گفته می‌شود. در واقع take off هواپیما مرحله‌ای است که طی آن هواپیما از حالت حرکت روی زمین (باند فرودگاه) به پرواز در آسمان تغییر حالت می‌دهد. تیک آف دقیقا برعکس مرحله فرود هواپیماست. برای بلند شدن یک هواپیما از زمین یا همان تیک آف، سه مرحله وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
سرعت تصمیم گیری decision speed یا V1
برای آنکه تیک آف صورت گیرد، خلبان هواپیما را روی باند هدایت می‌کند و پس از رسیدن به سرعتی خاص آماده برخاست می‌شود. به سرعت مناسب هر هواپیما در زمان تیک آف سرعت تصمیم‌گیری می‌گویند. این سرعت اهمیت زیادی دارد و نقش مهمی را در یک تیک آف موفق ایفا می‌کند.
سرعت تیک آف هواپیما یا همان سرعت تصمیم گیری به V1 معروف است. یعنی زمانی که سرعت هواپیما به V1 برسد، حتما باید تیک آف انجام شود. سرعت هواپیما در لحظه تیک آف اهمیت بالایی دارد؛ به این معنا که اگر سرعت هواپیما هنوز به این عدد نرسیده باشد، خلبان می‌تواند موتورها را خاموش کند و با استفاده از ترمز، هواپیما را متوقف کند!
زمانی که هواپیما طی شتاب گیری در مرحله take-off roll قرار دارد، خلبان سرعت V1 را یادداشت می کند تا تصمیم بگیرد که آیا می توان تیک آف کرد یا خیر. به این نکته را در نظر داشته باشید که سرعت تیک آف هواپیما در مدل های مختلف، تفاوت دارد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
 |
راهنمای گام به گام سوار شدن به هواپیما |
سرعت جدا شدن از زمین Rotation speed یا VR
در پاسخ به این سوال که به بلند شدن هواپیما چه می گویند، باید گفت این سرعت VR یا سرعت جدا شدن از زمین نام دارد. با رسیدن به سرعت مناسب خلبان با بالا بردن دماغه هواپیما، سعی می‌کند هواپیما را از زمین جدا کند و در اینجاست که تیک آف هواپیما آغاز می‌شود. در سرعت VR بعد از این که دماغه هواپیما از زمین بلند می‌شود، هواپیما نیروی کافی برای تیک آف را به دست می‌آورد.
سرعت امن تیک آف هواپیما یا V2
V2 سرعت امن تیک آف در زمان برخواست اولیه یا initial climb در نظر گرفته می‌شود. منظور از سرعت ایمن سرعتی است که پس از آن، حتی اگر یکی از موتورهای هواپیما از کار افتاده باشد، خلبان بتواند تیک آف را ادامه و هواپیما را از زمین بلند کند. بعد از این مرحله است که تیک آف هواپیما تکمیل شده و اصطلاحا هواپیما روی هوا شناور می‌شود.
بعد از VR، در سرعت Vlof هواپیما از روی زمین بلند می‌شود که اصطلاح انگلیسی آن Liftoff است و پس از آن هواپیما به سرعت V2 می‌رسد، یعنی سرعتی که هواپیما بتواند در یک فاصله امن با زمین، در یک ارتفاع و سرعت خاص قرار گیرد. البته در خصوص سرعت تیک آف هواپیما، سرعت های دیگری نیز وجود دارد، برای مثال سرعت حداقل کنترل، سرعت stall هواپیما، حداکثر سرعت جذب انرژی ترمز و غیره.
هواپیما چگونه روی هوا معلق می ماند؟
فکر کردن و حرف زدن درباره نحوه کار کردن هواپیما از گذشته تا امروز که شاهد رشد تکنولوژی هستیم، همواره موضوع جالبی بوده و هست. مطمئنا شما هم بارها به این فکر کرده‌اید که هواپیما چگونه روی هوا معلق می‌ماند؟ و چگونه به نیروی جاذبه غلبه می‌کند.
پاسخ به این سوال بدون در نظر گرفتن فرمول های پیچیده ریاضی و فیزیک که چنین پدیده‌ای را ممکن کرده، کار سختی است، اما در یک بیان ساده باید اشاره کنیم که وقتی برایند تمامی نیروهایی که به هواپیما وارد می‌شود، برابر با صفر باشد، هواپیما (یا هر شی دیگر) می‌تواند در حالت سکون باقی بماند. از طرف دیگر، جریان هوای حول محور بال ها، موجب معلق بودن هواپیما در هوا می‌شود و این موضوع تا حد زیادی بستگی به فرم بال ها دارد.
منظور از لندینگ هواپیما چیست؟
اگر تا به حال به نحوه نشستن هواپیما روی باند فرودگاه در ویدیوها دقت کرده باشید، متوجه می‌شوید که هواپیما به صورت تدریجی و بعد از کم کردن سرعت و ارتفاع روی زمین می‌نشیند و بعد از چند دقیقه حرکت افقی روی زمین، به صورت کامل از حرکت می‌ایستد. لندینگ (Landing) یا فرود به عمل قرارگیری هواپیما روی زمین گفته می‌شود که طی مراحل خاصی صورت می‌گیرد:
کاهش سرعت: اولین کاری که برای فرود باید انجام شود، کاهش سرعت هواپیما است. همانگونه که در زمان تیک آف باید سرعت به میزان مشخصی برسد، در زمان لندینگ هم باید هواپیما سرعت مشخصی داشته باشد. در زمان تیک آف هواپیما، خلبان با بالابردن سرعت، مقدمات برخاست هواپیما را فراهم می‌کند و در زمان لندینگ با کاهش سرعت آماده فرود می‌شود. بد نیست بدانید پس از کاهش سرعت، دماغه هواپیما بالا می‌رود.
کاهش ارتفاع: همزمان با کاهش سرعت، ارتفاع هم باید کاهش یابد. کاهش سرعت و ارتفاع هواپیما موجب رسیدن به یک حالت بی‌وزنی خاص می‌شود و در نتیجه آن فرود به بهترین حالت اتفاق می‌افتد.
باز شدن چرخ‌ها: پس از رسیدن به ارتفاعی خاص در نزدیکی زمین، چرخ هواپیما توسط خلبان باز می‌شود و در نهایت با برخورد چرخ‌ها با زمین، هواپیما با زمین تماس پیدا می‌کند. در این زمان روند کاهش سرعت ادامه می‌یابد و هواپیما پس از طی مسافتی روی زمین می‌ایستد. در این زمان خدمه فرود در محل فرود هواپیما حاضر و در حالت آماده باش هستند.
چه نکاتی را قبل از تیک آف و لندینگ هواپیما رعایت کنیم؟
- کمربندهای ایمنی خود را ببندید.
- به هیچ عنوان تا زمان اعلام خلبان کمربند خود را باز نکنید و از روی صندلی بلند نشوید.
- سعی کنید هوشیار باشید و در زمان تیک آف و لندینگ نخوابید. خواب در زمان تیک آف می‌تواند آسیب‌های جدی به گوش شما وارد کند.
- در زمان تیک آف و لندینگ نباید از سرویس بهداشتی استفاده کنید.
- به صحبت‌های خلبان و خدمه پرواز توجه داشته باشید.
اگر از آن دسته افراد هستید که ترس از پرواز را به ویژه در زمان لندینگ و تیک آف تجربه می‌کنید، پیشنهاد می‌کنیم مطالعه مطلب راه های غلبه بر ترس از پرواز را از دست ندهید. اگرچه ترس از پرواز در بین افراد زیادی در جهان مشترک است، اما بخشی از این ترس با داشتن اطلاع از نحوه کارکرد هواپیما و ساز و کار آن قابل کنترل است.
برای مثال اگر چند فیلم لندینگ هواپیما از داخل کابین و یا تیک آف هواپیما از داخل کابین را ببینید، درک چگونگی برخاستن و نشستن هواپیما موجب می‌شود تا بتوانید تا حدودی به ترس های خود غلبه کنید.
چه تجربه ای از لندینگ و تیک آف دارید؟
در این مطلب هر آنچه لازم بود در مورد تیک آف و لندینگ هواپیما بدانید، به شما گفتیم. اطلاع داشتن از این اصطلاحات که در پروازهای داخلی و خارجی کاربرد بالایی دارند، موجب می‌شود تا سفری بدون دغدغه داشته باشید. زیرا این اصطلاحات در تمام دنیا با یک معنای واحد به کار می‌روند، بنابراین حتی اگر زبان انگلیسی خوبی هم نداشته باشید، باز هم متوجه آنچه که باید بشوید، خواهید شد. شما چه تجربه‌ای در سفرهای خارجی دارید؟ اگر اصطلاحات دیگری در این زمینه می‌شناسید با ما در میان بگذارید.
