جاهای دیدنی خراسان جنوبی | سرزمین کویری ایران

اگر از یک اهل سفر، سراغ یک مقصد کمترشناخته‌شده و بکر را بگیرید، قطعا خراسان جنوبی یکی از اولین جواب‌ها است. بازدید از جاهای دیدنی خراسان جنوبی برای هر گردشگری، تجربه لذت‌بخشی خواهد بود. فرقی نمی‌کند که به کویر علاقه دارید یا محیط آباد و سرسبز، علاقه‌مند به تاریخ هستید یا طبیعت‌گردی؛ در هر حال، خراسان جنوبی با دیدنی‌های متنوع و بی‌مانندش از شما به بهترین شکل استقبال می‌کند. به‌ همین دلیل، این بار در این مطلب از مجله گردشگری فلای‌تودی، سری به این استان زده‌ایم و جاهای دیدنی خراسان جنوبی را بررسی کرده‌ایم؛ با ما همراه باشید.

خراسان جنوبی کجاست؟

حدود ۲۰ سال است که خراسان جنوبی به‌عنوان یک استان مستقل وارد تقسیمات کشوری شده‌ و استانی مرزی با مرکزیت شهر بیرجند است. خراسان جنوبی سومین استان پهناور ایران به حساب می‌آید؛ همچنین جالب است بگوییم به‌عنوان پایتخت عناب و زعفران شناخته می‌شود و بخش عمده آن در مناطق خشک و کویری قرار دارد. از همین‌ رو، فصل تابستان برای سفر به این منطقه، زمان چندان مناسبی محسوب نمی‌شود و بهار و پاییز فصل‌های مناسب‌تری هستند؛ ضمن اینکه در پاییز، امکان مشاهده برداشت زعفران هم در قائن و باقی شهرهای این استان برای گردشگران وجود دارد.

وجود آثار تاریخی متعدد در شهرهای استان خراسان جنوبی، نشان از پیشینه تاریخی و قدیمی این استان دارد. اگرچه کاوش‌های باستان‌شناسی در خراسان جنوبی از حیات چندهزارساله تمدن بشر در این منطقه حکایت دارند، ولی عمده آثار باستانی، مربوط به دوران ساسانیان و بعد از آن است. این منطقه همواره از اهمیت تاریخی و سیاسی زیادی برخوردار بوده‌ است و سفر به آن، برای هر ایرانگرد علاقه‌مند به تاریخ و طبیعت، سرشار از جذابیت خواهد بود.

جاهای دیدنی خراسان جنوبی | تلفیقی از جاذبه‌هایی بکر و تماشایی

خراسان جنوبی پر است از جاهای دیدنی ناشناخته و بکر. تنها کافی‌ است تا چمدان را ببندید و راهی این استان شوید. حتی اگر اطلاعات زیادی هم درباره خراسان جنوبی نداشته باشید، مطمئن باشید که با مجموعه گسترده‌ای از دیدنی‌های طبیعی و تاریخی غافلگیرتان می‌کند و سفری به‌یادماندنی را برای‌ شما به ارمغان می‌آورد. با ما تا پایان این بخش همراه باشید تا با جاهای دیدنی خراسان جنوبی بیشتر آشنا شویم.

دیدنیهای تاریخی | از ساسانیان تا قاجاریه

اگر به تاریخ و جاذبه‌های تاریخی علاقه دارید، باید خراسان جنوبی را ببینید. در گوشه‌گوشه این استان، دیدنی‌های تاریخی متنوع و کمتر شناخته‌شده‌ای قرار دارند و این استان را به یکی از بهترین مقاصد گردشگری برای تاریخ‌دوستان تبدیل کرده‌اند. در ادامه، برخی از این جاذبه‌های تاریخی را مرور می‌کنیم و با پیشینه تاریخی این استان بیشتر آشنا می‌شویم.

ارگ کلاه فرنگی بیرجند | نگینی در میان جاهای دیدنی خراسان جنوبی

اگر در بیرجند، سراغ دیدنی‌های تاریخی شهر را بگیرید، قبل از هر جا عمارت کلاه‌فرنگی را به شما معرفی می‌کنند. این ارگ در‌ واقع عمارتی تاریخی با معماری منحصر‌به‌فرد است که در دوره قاجار ساخته شد و برای سال‌ها به‌عنوان مقر حکومتی یا زندان مورد استفاده قرار می‌گرفت. شاخص‌ترین ویژگی ارگ بیرجند، شکل معماری زیگوراتی (پله‌پله) و شش اشکوبه‌ای (شش‌طبقه) و راس مخروطی‌شکل و سفید‌رنگ آن است که این ارگ را از سایر بناهای مشابه متمایز می‌کند. پیشنهاد مسلم ما این است که در سفر به خراسان جنوبی، دیدن این کوشک، معماری، تزیینات، حوضخانه، طاق‌نماها و مقرنس‌های منحصر‌به‌فرد این بنا را از دست ندهید.

• آدرس: بیرجند، مطهری ۱۶٫

باغ گلشن | باغی خیره‌کننده در شهر طبس

باغ گلشن یکی از زیباترین باغ‌های ایرانی است که در شهر طبس واقع شده‌ و در میان دو کویر بزرگ ایران، یعنی دشت لوت و دشت کویر، خودنمایی می‌کند. درباره پیشینه تاریخی این باغ، اطمینان کاملی وجود ندارد؛ ولی در پایان دوران زندیه یا اوایل قاجاریه بنا شده‌ است. نکته مهم درباره باغ گلشن، این است که به‌دلیل معماری باشکوه و سرسبزی چشم‌نوازش، در فهرست ۵۰ باغ معروف جهان جای گرفته و امروزه به‌عنوان یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی خراسان جنوبی به حساب می‌آید.

جریان دائمی آب در این باغ که از چشمه‌های جوشان تامین می‌شود، طراوت و شادابی خاصی به آن بخشیده‌ است. در کنار درختان کهنسال و گل‌های رنگارنگ باغ، می‌توانید از دیدن معماری ایرانی، حوض‌های بزرگ و جویبارهای خنک و فضای دل‌انگیز و روح‌نواز آن لذت ببرید.

• آدرس: طبس، بلوار معلم.

خانه و ساباط مستوفی | یادگاری از دوران قاجار در بشرویه

خانه و ساباط مستوفی، بنایی تاریخی مربوط به دوره قاجار است که در شهر بشرویه استان خراسان جنوبی واقع شده است. این خانه به‌عنوان یکی از نمونه‌‌های فاخر معماری دوره قاجار در ایران محسوب می‌شود و از ویژگی‌های شاخص معماری آن، می‌توان به بادگیرهای زیبا، حیاط مرکزی، تزیینات گچی و آجری و فضاهای متنوع اندرونی و بیرونی اشاره کرد. همین‌طور نباید از ساباط مستوفی در شمال‌شرقی بنا غافل شد. ساباط در گذشته به راهی مسقف برای عبور عابرین پیاده گفته می‌شد و ساباط‌خانه مستوفی با طاق‌نماهای ظریف از زیباترین و معروف‌ترین نمونه‌های این سبک معماری است.

• آدرس: بشرویه، خیابان ملا عبد‌الله فاضل.

قلعه فورگ | قلعه میرزا رفیع خان

شاید برای‌تان جالب باشد که یکی از باشکوه‌ترین و سالم‌ترین قلعه‌های تاریخی ایران در استان خراسان جنوبی، در نزدیکی روستای فورگ واقع شده و از همین‌ رو، آن را قلعه فورگ می‌نامند. طبق اسناد تاریخی، قدمت این قلعه به دوران قبل از اسلام می‌رسد و در دوره‌های مختلف تاریخی از جمله صفویه، افشاریه، قاجاریه و پهلوی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. به‌طوری‌ که بر فراز روستا، همچنان استوار و پابرجاست و با عظمت، قدمت و معماری منحصر‌به‌فردش هر گردشگری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. پس در سفرتان به خراسان جنوبی، دیدن ارگ و باروهای این قلعه و بازدید از این جاذبه تاریخی شاخص ایران را از دست ندهید.

• آدرس: ۹۷ کیلومتری شرق بیرجند، شهرستان درمیان، روستای فورگ.

باغ منظریه بیرجند | عمارت کنسولگری انگلستان

یکی از جاهای دیدنی که در بیرجند غافلگیرتان می‌کند، باغ منظریه است. این باغ در جنوب این شهر، در فاصله یک کیلومتری آن و در ارتفاعات قرار دارد. باغ زیبای منظریه به‌‌سبک باغ‌های ایرانی و با حفظ تقارن در دوران پهلوی اول ساخته شد و از سال ۱۳۱۷ تا سال‌ها بعد، به‌عنوان کنسولگری سفارت انگلستان در قاین و سیستان مورد استفاده قرار گرفت. هم‌اکنون این باغ به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی خراسان جنوبی شناخته می‌شود و معماری زیبا، محیط سرسبز، پنجره‌های قدی، حوض‌ها و جویبارهای منظم آن از گردشگران به‌خوبی استقبال می‌کنند.

• آدرس: بیرجند، روستای منظریه.

آرامگاه بزرگ قائنی | مکانی برای بزرگداشت عالم شهر

آرامگاه بزرگ قائنی در شهر قائن، دقیقا جایی است که فرهنگ و معماری و تاریخ پربار منطقه با هم تلاقی می‌کنند. این بنای تاریخی در قرن ششم و هفتم هجری قمری و برای بزرگداشت بوذرجمهر قاینی ساخته شده‌ است. بوذرجمهر یا بزرگمهر قائنی، یکی از شخصیت‌های شاخص سیاسی و ادبی این شهر است که در دوران سلطان محمود غزنوی زندگی می‌کرد. هم‌اکنون با سفر به قائن، در کنار دیدن پایتخت زعفران ایران و سایر دیدنی‌های این شهر، می‌توانید معماری خاص و ویژه این بنا را هم ببینید و از استواری معماری باستانی و گنبد و مناره‌های آن در طول تاریخ شگفت‌زده شوید.

• آدرس: قائن، دامنه کوه ابوذر.

ارگ بیرجند | قلعه‌ای استوار در گذر تاریخ

نمی‌توان از بیرجند گفت و اشاره‌ای به مهم‌ترین اثر باستانی آن، یعنی قلعه بیرجند نکرد. این قلعه در دوران صفویه ساخته شده‌ است و مانند دیگر قلعه‌ها، در بلندترین نقطه شهر قرار دارد. کارکرد اصلی ارگ بیرجند، حفاظت از شهر در برابر حمله بیگانگان بوده‌ و بنا‌بر اسناد، وظیفه‌اش را در بسیاری از بزنگاه‌های تاریخی به‌خوبی انجام داده‌ است. قدم‌زدن در میان ارگ مرکزی و دیدن شکوه و عظمت ۶ برج دیده‌بانی آن، یکی از تجربه‌های لذت‌بخش برای دوستداران تاریخ و پیشینه این سرزمین است.

• آدرس: بیرجند، خیابان جمهوری.

باغ اکبریه | تلفیق زیبایی از معماری ایرانی و طبیعت

احتمالا نمونه‌های متنوعی از خانه‌های تاریخی را در سراسر ایران دیده‌اید؛ ولی در اینجا می‌خواهیم یکی از زیباترین این خانه‌ها را به شما معرفی کنیم. باغ اکبریه بیرجند از نمونه خانه‌هایی است که در دوران قاجاریه و توسط حکمران منطقه برای پذیرایی از میهمانان ساخته شده‌ و در طی سالیان، به اشکال متنوع مورد استفاده قرار گرفته‌ است. هم‌اکنون نیز به‌شکل موزه مورد بازدید گردشگران قرار می‌گیرد.

ساخت بخش‌های مختلف این خانه، سال‌ها به‌طول انجامیده‌ است؛ از همین‌ رو، در عمارت اکبریه ترکیب بی‌نقص و چشمگیری از معماری ایرانی و معماری روسی را می‌توان دید. دیدن گچ‌بری‌ها و آیینه‌کاری‌های هنرمندانه عمارت و قدم‌زدن در میان درختان باصفای باغ، لذتی است که با دیدن باغ اکبریه تجربه می‌کنید و برای ساعاتی از هیاهوی زندگی شهری فارغ می‌شوید. پس اگر به خراسان جنوبی سری زدید، بازدید از این عمارت زیبا را به‌عنوان یکی از بهترین جاهای دیدنی خراسان جنوبی از دست ندهید.

• آدرس: بیرجند، روستای اکبریه، خیابان معلم.

سد بند دره | سدی تاریخی در میان کوه‌های بیرجند

از بیرجند ۵ کیلومتر به‌سمت جنوب که بروید، به یکی از سدهای تاریخی و ارزشمند منطقه به‌نام سد بند دره می‌رسید. این سد در سال ۱۲۹۴ و با دستور حکمران منطقه در میان کوه‌های باقران ساخته شده‌ و هم‌اکنون به یکی از مکان‌های تفریحی-تاریخی مهم بیرجند تبدیل شده‌ است. سد بند دره با نمای آجری‌اش و با ارتفاع ۱۳ متر، یکی از مهم‌ترین سدهای کوهستانی ایران به حساب می‌آید و جدای از قدمت و اهمیت تاریخی، یکی از زیباترین چشم‌انداز‌ها را در طبیعت اطراف بیرجند به‌ وجود آورده‌ است.

• آدرس: بیرجند، انتهای خیابان مدرس.

نایبند | بهشتی کوچک در میان کویر لوت

در میان اقلیم کویری خراسان جنوبی و در ۲۰۰ کیلومتری شهر طبس، روی کوهی ۳۰۰۰ متری به‌نام نایبند، به‌شکل اعجاب‌آوری با روستایی سرسبز و باصفا روبه‌رو خواهید شد. تاریخ ساخت روستای نایبند را به قرن‌های اولیه اسلام نسبت می‌دهند و با گشتی در آن، می‌توانید اصالت تاریخی و گذشته پربار آن را احساس کنید. این روستا علاوه‌بر داشتن باغات و درختان نخل سربه‌فلک‌کشیده، از خانه‌های گلی زیبا و معماری پلکانی و خاصی هم برخوردار است و از همین‌ رو با نام ماسوله کویر هم شناخته می‌شود.

در واقع نایبند متفاوت‌ترین بخش کویر لوت است؛ جایی‌ که با‌ توجه‌ به ارتفاع و موقعیتش، در هر فصلی می‌توانید در میان باغات و جویبارهای روستا بچرخید و از هوای مطبوع آن لذت ببرید. پس اگر به این منطقه سری زدید، دیدن این جزیره سبز زیبا در میان کویر و قدم‌زدن در آن را از دست ندهید.

• آدرس: ۲۰۰ کیلومتری طبس، در مسیر طبس- راور.

روستای ماخونیک | سرزمین لی‌لی‌پوت

در بخش سربیشه استان خراسان جنوبی، می‌توانید یکی از عجیب‎ترین روستاهای جهان با نام ماخونیک را ببینید. دلیل عجیب‌بودن ماخونیک، این است که مردم این روستا قدو‌قامتی کوتاه‌تر از معمول دارند و به‌تبع آن، سقف خانه‌هایشان هم کوتاه‌تر ساخته شده‌ است. قدمت روستای ماخونیک حدود ۴۰۰ سال تخمین زده می‌شود و از همین‌ رو، بسیاری برای دیدن خانه‌های مینیاتوری و تاریخی این بخش به خراسان جنوبی سفر می‌کنند.

• آدرس: خراسان جنوبی، بخش سربیشه، روستای ماخونیک.

قنات بلده فردوس | قناتی همیشه‌جوشان در دل کویر

قنات بلده در نزدیکی شهر فردوس، بدون شک یکی از شاهکارهای تاریخی ایرانیان است؛ چرا‌که با ساخت این قنات، دسترسی به آب در این سرزمین کویری و خشک امکان‌پذیر شد. پیشینه تاریخی قنات بلده به دوران ساسانیان برمی‌گردد و سیستم پیچیده‌ای که در قنات تعبیه شده‌ است، توانایی آبیاری بیش از ۲۰۰۰ هکتار زمین کشاورزی را در حال حاضر دارد؛ از همین‌ رو، این قنات به‌عنوان یکی از شگفت‌انگیزترین جاهای دیدنی خراسان جنوبی شناخته می‌شود و بسیاری از گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و معماری ایرانی، برای دیدن این یادگار ۱۵۰۰ ساله به فردوس سفر می‌کنند.

• آدرس: خراسان جنوبی، شهرستان فردوس.

دیدنی‌های طبیعی خراسان جنوبی | عجایبی در دل کویر

شاید در خراسان جنوبی، تنها انتظار دیدن کویر و طبیعت کویری را داشته‌ باشید؛ ولی باید بگوییم این استان با داشتن مجموعه متنوعی از جاذبه‌های طبیعی، رضایت تمام گردشگران را برآورده می‌کند. در خراسان جنوبی به فاصله چند کیلومتر، می‌توانید کویر‌نوردی، آب‌تنی یا دروه‌نوردی کنید و از اقلیم بکر و از بخش‌های مختلف طبیعی استان، نهایت لذت و استفاده را ببرید. در ادامه، برخی از شاخص‌ترین جاهای دیدنی طبیعی خراسان جنوبی را مرور می‌کنیم.

سنگ سوراخ | حفره‌ای طبیعی در طبیعت فردوس

شهرستان فردوس، تعدادی از خاص‌ترین جاهای دیدنی خراسان جنوبی را در دل خود پنهان کرده‌ است. یکی از بکرترین این دیدنی‌ها، سنگ سوراخ است که در مسیر رفتن به کویر پلوند قرار دارد. سنگ سوراخ در واقع حفره‌ای‌ست که در بالای یکی از کوه‌های منطقه به‌شکل کاملا طبیعی ایجاد شده‌ است. این حفره در اثر فرسایش در سنگ‌های آهکی و طی قرن‌های متمادی به‌ وجود آمده و مانند پنجره‌ای با قطر ۲۰ متر، به روی طبیعت زیبای کویر باز می‌شود. تک‌درختی هم در میان این پنجره به‌شکل خودرو روییده‌ و زیبایی چشم‌انداز سنگ سوراخ را صدچندان کرده‌ است.

• آدرس: ۳۵ کیلومتری غرب فردوس، منطقه حفاظت‌شده مظفری.

کال جنی | صخره‌هایی عجیب در دل کویر

طبیعت زیبای کویر در خراسان جنوبی، مدام غافلگیرتان می‌کند. یکی از جذاب‌ترین این غافلگیری‌ها، بازدید از کال جنی است که در ۳۵ کیلومتری طبس قرار دارد. کال جنی در واقع مجموعه‌ای از صخره‌های فرسایشی و بلند است که به‌صورت طبیعی در دل کویر به‌ وجود آمده و جویبارها و آبشارهایی در میان فضای خنک و دره‌مانند آن در جریان هستند؛ یعنی دقیقا چشم‌اندازی که هیچکس انتظار ندارد در میان کویر ببیند. کال جنی به‌عنوان یکی از معروف‌ترین اماکن دیدنی خراسان جنوبی به حساب می‌آید و سالانه طبیعت‌گردان بسیار زیادی برای دیدن آن و تجربه متفاوت کویر به این خطه سفر می‌کنند.

• آدرس: خراسان جنوبی، طبس.

چشمه مرتضی علی | چشمه آب معدنی طبس

چشمه مرتضی علی در ۳۰ کیلومتری شهر طبس قرار دارد و یکی از عجیب‌ترین جاهای دیدنی خراسان جنوبی است. تصور کنید در میان کوه‌های استوار منطقه، یک چشمه آب‌گرم و یک چشمه آب‌سرد به موازات هم و در فاصله‌ای نزدیک می‌جوشند و جریان دارند. آب چشمه مرتضی علی بنا‌بر باور عده زیادی، خاصیت درمانی دارد و بین طرفداران چشمه‌های آب‌گرم از محبوبیت زیادی برخوردار است؛ مخصوصا که در میانه مسیر چشمه، حوضچه بزرگی با نام حمام مرتضی علی قرار دارد و بسیاری در آن آب‌تنی می‌کنند.

در کنار جنبه‌های درمانی و تفریحی این جاذبه دیدنی، چشمه مرتضی علی ارزشی تاریخی نیز دارد؛ چرا‌که در انتها به بند عباسی، نازک‌ترین و قدیمی‌ترین سد قوسی جهان می‌رسد. پس با رفتن به سد مرتضی علی، علاوه‌بر دیدن یکی از بهترین جاهای دیدنی خراسان جنوبی، روزی مفرح و خاطره‌انگیز را نیز در کنار عزیزانتان تجربه خواهید کرد.

• آدرس: خراسان جنوبی، ۳۰ کیلومتری طبس، نرسیده به روستای خرو.

کویر حلوان | مقصد محبوب کویرنوردان

اگر به خراسان جنوبی سفر کرده‌ باشید و بخواهید از یکی از بهترین کویرهای ایران بازدید کنید، کویر حلوان برای‌تان گزینه‌ای مناسب است. این کویر وسیع در ۹۳ کیلومتری شهر طبس قرار دارد و با داشتن کوه‌های ماسه‌ای، یکی از زیباترین چشم‌اندازهای کویری را در پیش چشمانتان به نمایش می‌گذارد. بودن در طبیعت بکر کویر، آسایش در سکوت و دیدن آسمان پرستاره شب‌های کویر، تنها بخشی از تجربه‌های لذت‌بخشی است که با سفر به کویر حلوان می‌توانید به‌ دست بیاورید. پس اگر به این منطقه سری زدید، دیدن این کویر را فراموش نکنید.

• آدرس: خراسان جنوبی، شمال‌غرب طبس، روستای حلوان.

چشمه آب ترش قاین | چشمه‌ای متفاوت در خراسان جنوبی

با سفر به خراسان جنوبی، احتمالا به یکی از قطب‌های آب معدنی سفر کرده‌اید. تعداد این چشمه‌های آب معدنی در این استان به‌شکل قابل‌ توجهی زیاد است؛ ولی شاید متفاوت‌ترین این چشمه‌ها در قائن قرار دارد. آب این چشمه کمی ترش است و بر‌خلاف سایر چشمه‌ها، آب آن قابل خوردن نیست. هرچند از این آب برای مصارف درمانی و همین‌طور پختن نان و شیرینی‌های محلی استفاده می‌شود. چشمه آب‌ترش قاین نیز می‌تواند در لیست دیدنی‌های طبیعی خراسان جنوبی قرار گیرد.

• آدرس: خراسان جنوبی، کیلومتر ۱۰ جاده قاین به گناباد.

آبشارهای چهارده | مجموعه آبشارهای اطراف بیرجند

در جنوب شهر بیرجند، رشته‌کوه‌هایی با نام باقران وجود دارند که از بهترین مسیرهای کوهنوردی این منطقه هستند. در دل این کوه‌های بلند و استوار، مجموعه‌ای شامل حدود ۸۰ آبشار کوچک و بزرگ وجود دارد که به‌عنوان «آبشارهای چهارده» شناخته می‌شوند. بلندترین آبشار این مجموعه، ۷ متر ارتفاع دارد و با جریان زلال آب و محیط بکر و زیبایش، یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های طبیعی اطراف بیرجند را ایجاد کرده‌ است.

• آدرس: بیرجند، انتهای خیابان غفاری، کوه‌های باقران.

سفر به خراسان جنوبی؛ پایتخت عناب و زعفران

در این مطلب، به‌سراغ جاهای دیدنی خراسان جنوبی رفتیم، چهارگوشه این استان وسیع را با هم گشتی زدیم و از عجایب تاریخی و طبیعی‌اش گفتیم. با هم باغ‌ها و عمارت‌های تاریخی بیرجند، عجایب طبیعت طبس، چشمه‌های آب معدنی پرتعداد منطقه، زیبایی‌های کویر و روستاهای دیدنی خراسان جنوبی را شناختیم و با این استان به‌عنوان یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری آشنا شدیم.

حال می‌توانید در اولین فرصت، برای دیدن این استان و دیدنی‌های بی‌مانندش چمدانتان را ببندید و با رزرو بلیط هواپیما یا بلیط قطار و رزرو یک هتل در بیرجند راهی سفر و ماجراجویی شوید. اگر به خراسان جنوبی سفر و از هر کدام از دیدنی‌هایش بازدید داشته‌اید، حتما در بخش نظرات، ما را در جریان تجربه‌‌هایتان قرار دهید. ما مشتاق خواندن نظرات شما هستیم.

سوالات متداول جاهای دیدنی خراسان جنوبی