استان خراسان رضوی، نگین شرق ایران، با جاذبه‌های تاریخی، مذهبی، طبیعی و فرهنگی بی‌نظیر، مقصدی ایده‌آل برای سفری خاطره‌انگیز است. جاهای دیدنی خراسان رضوی جزو خاص‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران هستند؛ از گنبد و بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) گرفته تا آرامگاه عطار و خیام؛ هر کدام از این جاذبه‌ها، دنیایی از زیبایی را در خود دارند. در این مطلب از مجله گردشگری فلای‌‌تودی، ما تصمیم داریم شما را به کهن‌سرزمین خراسان ببریم و به معرفی محبوب‌ترین جاهای دیدنی خراسان رضوی، این استان شلوغ و پرگردشگر بپردازیم.
سفری به جاده ابریشم و خراسان رضوی
استان خراسان رضوی، در پهنه شرقی ایران، مانند نگینی ارزشمند می‌درخشد. جاهای دیدنی خراسان رضوی اعم از جاذبه‌های تاریخی، مذهبی، طبیعی و فرهنگی، این استان را تبدیل به مقصدی بی‌نظیر برای گردشگری کرده‌اند؛ از گنبد طلایی حرم امام رضا (ع) در مشهد تا بناهای تاریخی در اقصی نقاط استان که یادآور نبوغ و خلاقیت ایرانیان هستند. وجود این‌همه جاذبه متنوع و دیدنی در این استان، موجب شده تا خراسان رضوی تبدیل به شلوغ‌ترین استان کشور شود.
البته طبیعت بکر و دست‌نخورده خراسان رضوی نیز در کنار کویر و بیابان‌های پهناور، چشمه‌ها، آبشارها و ییلاقات، چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. بازدید از روستاهای دیدنی خراسان رضوی، چشیدن غذاهای لذیذ و خرید سوغات مشهد از جمله زعفران، نبات و فیروزه از دیگر تجربه‌های به‌یاد‌ماندنی سفر به این استان خواهند بود.
خراسان رضوی، استانی پهناور و تاریخی در شمال‌شرق ایران به حساب می‌آید. مرکز این استان، شهر مشهد مقدس و نام استان، برگرفته از نام امام رضا (ع)، هشتمین امام شیعیان است که بارگاه طلایی ایشان در شهر مشهد، زائران را از سراسر جهان به‌سوی خود دعوت می‌کند.
خراسان رضوی با ۳ استان و ۲ کشور همسایه است. در شمال استان، خراسان شمالی و در جنوب آن، خراسان جنوبی قرار دارند. در غرب نیز استان سمنان، همسایه خراسان رضوی است و اما در همسایگی شمالی و شرقی این استان، دو کشور افغانستان و ترکمنستان واقع شده‌اند. این موقعیت جغرافیایی، خراسان رضوی را به منطقه‌ای با تنوع فرهنگی و قومی تبدیل کرده است و فرصت‌های مختلفی را برای تعاملات اقتصادی و فرهنگی با همسایگانش فراهم می‌کند.
با مسیرهای منتهی به استان خراسان رضوی آشنا شوید
برای سفر به این استان و بازدید از جاهای دیدنی خراسان رضوی، راه‌های مختلفی وجود دارند که ما در ادامه، به بررسی هر کدام پرداخته‌ایم.
- جاده: وسیع‌ترین شبکه حمل‌و‌نقل زمینی به خراسان رضوی، از طریق جاده‌های سراسری کشور است. جاده‌های شمالی، جنوبی، غربی و شرقی ایران، همگی به این استان ختم می‌شوند. رانندگی در این جاده‌ها، فرصتی برای لذت‌بردن از مناظر طبیعی و متنوع ایران را به شما هدیه می‌دهد. مسافرانی که از غرب کشور، قصد سفر به خراسان رضوی را دارند، می‌توانند از طریق جاده‌های سمنان-مشهد، تهران-مشهد و اراک-مشهد به این استان سفر کنند. جاده شمالی نیز از طریق استان گلستان و مازندران به مشهد مقدس متصل می‌شود. زائران و گردشگران شرق کشور نیز می‌توانند برای تماشای دیدنی های خراسان رضوی از طریق جاده‌های تربت حیدریه-مشهد و خواف-تربت حیدریه به پایتخت معنوی ایران سفر کنند.
- راه‌آهن: اگر به‌دنبال سفری راحت و بدون دغدغه به خراسان رضوی هستید، می‌توانید از قطار استفاده کنید. خطوط راه‌آهن سراسری به مشهد، مرکز استان خراسان رضوی، متصل هستند.
- فرودگاه: برای صرفه‌جویی در زمان نیز می‌توانید از طریق خطوط هوایی به استان خراسان رضوی سفر کنید. فرودگاه‌های بین‌المللی مشهد و سبزوار، پذیرای مسافران از سراسر ایران و جهان هستند.
در مجموع، باید بگوییم که برای رسیدن به جاهای دیدنی خراسان رضوی، انتخاب بهترین مسیر، به سلیقه، زمان و بودجه شما بستگی دارد.
معرفی دیدنی های خراسان رضوی | جاذبه‌های تاریخی و طبیعی
استان خراسان رضوی، با جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و مذهبی بی‌نظیر، همواره یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های گردشگری برای مردم ایران بوده است. از مشهد مقدس تا نیشابور فیروزه‌ای، از تربت حیدریه و قوچان باستانی تا طرقبه و شاندیز ییلاقی و دل‌انگیز؛ هر گوشه‌ای از این استان، سرشار از شگفتی و زیبایی است. در ادامه به تمامی نقاط این استان می‌رویم و مهم‌ترین جاهای دیدنی خراسان رضوی را معرفی می‌کنیم. در این سفر همراه ما باشید.
حرم امام رضا (ع) | بارگاه ملکوتی امام هشتم شیعیان
میان انبوه جاهای دیدنی خراسان رضوی، نام مشهد و حرم امام رضا همواره جزو اولین گزینه‌ها است. هر ساله زائران بی‌شماری از سراسر ایران و جهان، رهسپار این مکان مقدس می‌شوند تا با حضور در حرم و نجوا با امام، آرامش و معنویت را به جان و دل خود هدیه کنند. حرم علی بن موسی الرضا در طول تاریخ، شاهد دگرگونی‌ها و توسعه‌های فراوانی بوده است.
البته این جاذبه باارزش، امروزه به‌عنوان مجموعه‌ای از صحن‌ها، رواق‌ها، گنبدها و مناره‌ها، شکوه و عظمت بی‌نظیری را به نمایش می‌گذارد. نکته‌ای که توجه هر زائر و گردشگری را به خود جلب می‌کند، انتخاب این مکان توسط خود امام، برای آرامگاهشان است. روایت‌های تاریخی از تعیین محل دقیق حرم توسط ایشان در زمان سفر به مرو حکایت دارند و این امر بر معنویت این مکان مقدس اضافه می‌کند.
- آدرس: استان خراسان رضوی، مشهد.
آرامگاه ابوسعید ابوالخیر مهنه | بنای تاریخی به‌جا‌مانده از دوره تیموریان
در میان دشت‌های پهناور خراسان رضوی، روستای مهنه در شهرستان مه ولات، میزبان آرامگاه یکی از عارفان نامدار ایرانی، یعنی ابوسعید ابوالخیر است. این آرامگاه که در ۵۵ کیلومتری جنوب‌شرقی تربت حیدریه واقع شده، به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی خراسان رضوی، هر ساله پذیرای زائران و گردشگران بسیاری از سراسر کشور می‌شود. بنای آرامگاه ابوسعید ابوالخیر، بنایی ساده و در عین حال، باشکوه است که قدمت آن به دوره تیموریان می‌رسد.
گنبد آجری این آرامگاه که بر فراز برج آرامگاه خودنمایی می‌کند، از دور نمایان شده و زائران را به‌سوی خود دعوت می‌کند. در داخل آرامگاه، سنگ قبر ابوسعید ابوالخیر قرار دارد و اشعاری از این عارف بزرگ، روی دیوارها نقش بسته است. این بنا نمونه‌ای از معماری آرامگاهی دوره تیموریان در ایران به حساب می‌آید و از نظر تزیینات کاشی‌کاری و آجرکاری نیز قابل توجه است.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر مه ولات، دهستان مه ولات جنوبی، روستای مهنه.
آرامگاه کمال‌الملک | نقاش‌باشی پرآوازه دوران قاجار
محمد غفاری که بیشتر با نام کمال‌الملک شناخته می‌شود، نقاش چیره‌دست ایرانی بود که در سال ۱۲۲۴ شمسی در کاشان به دنیا آمد. خانواده او اهل هنر بودند و نقاشی در میان آنها جایگاه ویژه‌ای داشت. عموی او از نقاشان مشهور زمان خود و پدرش در طراحی منظره و چاپ سنگی استاد بود. کمال‌الملک در نوجوانی به تهران رفت و در مدرسه دارالفنون به تحصیل نقاشی پرداخت.
در سال سوم تحصیل، ناصرالدین‌شاه از دارالفنون بازدید کرد و تحت‌تاثیر نقاشی کمال‌الملک از چهره اعتضادالسلطنه قرار گرفت. شاه دستور داد کمال‌الملک به‌عنوان نقاش دربار به کار گرفته شود. بنای یادبود کمال‌الملک که یکی از مهم‌ترین دیدنی های خراسان رضوی است، در سال ۱۳۴۱ در باغ شیخ عطار و در کنار آرامگاه شیخ عطار نیشابوری احداث شده است. بازدید از این جاذبه نیز خالی از لطف نیست.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر نیشابور، خیابان عرفان، کنار آرامگاه عطار نیشابوری.
خانه داروغه | منزل آخرین داروغه شهر
خانه تاریخی داروغه یکی از جاهای دیدنی خراسان رضوی است که در اواخر دوره قاجار بنا شده است. یوسف خان هراتی، اولین رئیس نظمیه پس از مشروطه، دستور ساخت این خانه را به‌منظور سکونت شخصی و پذیرایی از مهمانان رسمی خود صادر کرد. هراتی چند سالی در این خانه زندگی کرد و پس از او، تا سال ۱۳۶۰ خانه در اختیار ورثه او باقی ماند.
در سال ۱۳۶۶، هیئت روستای شهیدیه میبد یزد، خانه را از ورثه خریداری کردند و تا مدتی برای برگزاری مراسم مذهبی از آن استفاده می‌کردند. اما به مرور زمان، این خانه زیبا به فراموشی سپرده شد و در معرض نابودی قرار گرفت. در سال ۱۳۷۵، این بنا بازسازی و به‌عنوان موزه مردم‌شناسی شمال‌شرق ایران برای بازدید عموم آماده شد.
- آدرس: استان خراسان رضوی، مشهد مقدس، خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، کوی داروغ.
آرامگاه حکیم عمر خیام | مدفن شاعری فراتر از شعر
عمر خیام نیشابوری، نامی ماندگار در تاریخ ایران ماندگار به حساب می‌آید. او فقط یک شاعر برجسته پارسی‌گوی و عربی‌سرا نبود؛ بلکه در واقع چهره‌ای درخشان در پهنه علم و دانش بود که به‌عنوان یک منجم، ریاضیدان و متفکر بزرگ، آثار ارزشمندی از خود به‌یادگار گذاشت. شاید کمتر کسی بداند که تقویم جلالی، یکی از دقیق‌ترین گاه‌شمارهای جهان، حاصل تلاش‌های شبانه‌روزی این حکیم فرزانه است.
تبحر او در علم طب، تا آنجا بود که سلطان سنجر سلجوقی را از بستر بیماری نجات داد. با وجود مقام علمی والای خیام، شهرت او بیشتر به‌واسطه رباعیات حکیمانه و پر مغزش است. رباعیاتی که به زبانی ساده و صمیمی، به عمیق‌ترین مفاهیم هستی و زندگی می‌پردازند و هنوز هم بعد از گذشت قرن‌ها، در سراسر جهان زمزمه می‌شوند.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر نیشابور، خیابان عرفان.
پارک ملت مشهد | یکی از مهم‌ترین پارک‌های شهر
پارک ملت مشهد، یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین بوستان‌های این شهر مقدس و از مهم‌ترین جاهای دیدنی خراسان رضوی به حساب می‌آید. این پارک با وسعتی معادل ۷۲ هکتار، مکانی ایده‌آل برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت است. قدمت پارک به دوران پهلوی اول باز می‌گردد و در طول این سال‌ها، همواره به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین دیدنی های خراسان رضوی شناخته شده است. در این بوستان سرسبز، بیش از ۳۵ هزار اصله درخت کهنسال وجود دارد.
در ضلع شرقی پارک ملت، دریاچه‌ای زیبا تعبیه شده که منظره‌ای دل‌انگیز را به وجود آورده است. پارک ملت با داشتن امکاناتی نظیر شهربازی، باغ‌وحش، زمین‌های ورزشی، مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، رستوران‌ها و کافه‌ها، فضایی مناسب برای تفریح و سرگرمی افراد در تمامی سنین را فراهم کرده است.
- آدرس: استان خراسان رضوی، مشهد مقدس، بلوار وکیل‌آباد.
دره شمخال | دره‌ای با طبیعت بکر و چشم‌اندازهای بی‌نظیر
دره شمخال، یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی خراسان رضوی، در نزدیکی مرز ایران و ترکمنستان و در ۸۰ کیلومتری قوچان واقع شده است. این دره زیبا با ۱۸ کیلومتر طول و دیواره‌های عظیم ۲۰۰ متری، مانند دژی محکم، رودخانه‌ای خروشان را در خود جای داده است. رودخانه پرآب این دره از به‌هم‌پیوستن چندین رودخانه و چشمه تشکیل می‌شود و مهم‌ترین عامل ایجاد آب‌و‌هوای مطبوع و دلچسب شمخال است.
این رود در مسیر خود، شالیزارهای سرسبز درون‌گر را سیراب و دره را به واحه‌ای خرم و سرسبز تبدیل می‌کند. درختان گردوی کهنسال با قدمتی بیش از ۲۰۰ سال، به زیبایی این دره افزوده‌اند و سایه آنها پناهگاهی خنک برای رهگذران فراهم می‌کند. در ۱۰ کیلومتری ابتدای دره نیز جاذبه‌ای دیدنی به‌نام «حمام آب» وجود دارد که در فصل تابستان، پذیرای گردشگران بسیاری است.
- آدرس: استان خراسان رضوی، دهستان دولت‌خانه، قسمت جنوب‌شرقی روستای شمخال.
پارک علمی پروفسور بازیما | مجموعه‌ای متنوع از آخرین تکنولوژی‌ها
پارک علمی پروفسور بازیما را نیز می‌توان به‌عنوان یکی دیگر از جذاب‌ترین جاهای دیدنی خراسان رضوی معرفی کرد. در این مجموعه که با به‌کارگیری از جدیدترین فناوری‌ها و روش‌های سرگرم‌کننده طراحی شده، می‌توانید استعدادهای خود را کشف کنید، هوش هیجانی‌تان را تقویت کنید و در حین تفریح و سرگرمی، مطالب علمی آموزنده‌ای فرا بگیرید.
در پارک پروفسور بازیما، با گذر از میان غرفه‌های مختلف، در واقع در گذر زمان قدم می‌زنید و می‌توانید با شگفتی‌های خلقت و دستاوردهای علمی بشر در طول تاریخ آشنا شوید. در این مسیر، نه‌تنها لحظات مفرح و خاطره‌انگیزی را سپری خواهید کرد، بلکه با مفاهیم علمی پیچیده به‌شیوه‌ای ساده و جذاب آشنا خواهید شد.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر مشهد، بلوار شاهنامه، شاهنامه ۴۲٫
آبشار ارزنه | آبشار سه‌گانه خراسان رضوی
در میان روستاهای دیدنی خراسان رضوی، روستای ارزنه در شهرستان باخرز، میزبان آبشار ارزنه یا آبشارهای سه‌گانه است. این آبشار که در هفتم تیرماه سال ۱۳۹۹ به‌عنوان میراث طبیعی ملی به ثبت رسیده است، با زیبایی منحصر‌به‌فرد خود، گردشگران بسیاری را مجذوب خود می‌کند.
سه آبشار ارزنه، هر کدام با شکوه و عظمتی خاص، روحتان را نوازش می‌کنند. آبشار اول با ارتفاعی حدود ۶۰ متر در جنوب‌غربی آبگیر، آبشار دوم که به‌صورت پلکانی بوده با ارتفاعی حدود ۲۵ متر در قسمت جنوبی آبگیر و آبشار سوم در قسمت غربی آبگیر واقع شده‌اند. در بالادست آبشار اول نیز آبگیری قرار دارد که با وجود سختی و دشواری مسیر، مورد توجه بسیاری از گردشگران است.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر باخرز، روستای ارزنه.
بازار رضا | اولین بازار سرپوشیده مشهد
بازار رضا، یکی از مشهورترین مراکز خرید مشهد در همسایگی حرم مطهر امام رضا (ع)، تبدیل به یکی از پر‌رفت‌و‌آمد‌ترین جاهای دیدنی خراسان رضوی شده است. کمتر زائری وجود دارد که به مشهد سفر کرده و سری به این بازار و غرفه‌های رنگارنگ آن نزده باشد. در بازار رضا، می‌توانید هر آنچه که به‌عنوان سوغات از مشهد انتظار دارید را پیدا کنید.
از سجاده، مهر و تسبیح برای دعا و نیایش گرفته تا انگشتر فیروزه و عقیق، زعفران ناب خراسان، ادویه‌های عطردار، زرشک، نبات و ده‌ها محصول دیگر، همگی در این بازار موجود هستند. بازار رضا که در سال ۱۳۵۵ افتتاح شده، به‌عنوان یکی از اولین بازارهای سرپوشیده مشهد شناخته می‌شود. با وجود مراکز خرید مدرن در شهر، این بازار همچنان محبوبیت و رونق خود را حفظ کرده و به‌عنوان اولین انتخاب زائران و مسافران برای خرید سوغات مشهد به شمار می‌رود.
- آدرس: استان خراسان رضوی، مشهد مقدس، قسمت شرقی میدان آب.
آرامگاه عطار نیشابوری | عارف و شاعری نام‌آشنا از دل تاریخ
عطار، شاعری نام‌آشنا از قرن ششم هجری قمری است. نام اصلی او فریدالدین ابوحامد بود و در روستای کدکن، نزدیک شهر نیشابور متولد شد. گمانه‌زنی‌ها نشان می‌دهند که این شاعر، بین سال‌های ۵۱۳ تا ۵۳۷ هجری قمری متولد شده است.
عطار علاوه‌بر عطاری، به طبابت نیز مشغول بود و در کنار این دو حرفه، عشق و استعداد خود را در عرصه شعر و عرفان نیز شکوفا کرد. آرامگاه عطار که در ابتدا بنایی ساده بود، در دوره تیموری توسط امیر علیشیر نوایی، وزیر هنرمند و نیکوکار سلطان حسین بایقرا، به‌شکلی زیبا بازسازی شد. بنای فعلی آرامگاه عطار، از محبوب‌ترین جاهای دیدنی خراسان رضوی و یادگاری از دوران تیموریان است که در دوره پهلوی دوم به‌طور کامل مرمت شد. این آرامگاه زیبا در حال حاضر به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین دیدنی های خراسان رضوی به شمار می‌رود.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر نیشابور، انتهای قسمت غربی خیابان عرفان.
پارک کوهسنگی | پارک مورد علاقه پادشاهان و بزرگان
کوهسنگی که از جمله جاهای دیدنی خراسان رضوی به شمار می‌رود، مکانی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت در کنار خانواده و دوستان است. قدمت این مجموعه به دوران صفویه باز می‌گردد و هنگامی که شاه‌عباس در سن ۱۶ سالگی در این مکان تاج‌گذاری کرد، اهمیت ویژه‌تری پیدا کرد.
در ادامه، میرزا ابراهیم رضوی، یکی از بزرگان دوره صفوی، در سال ۱۰۴۷ هجری شمسی در دامنه این کوه بنایی موسوم به «ایوان کوهسنگی» را به‌عنوان آرامگاه خود احداث کرد. در دوره قاجار نیز ناصرالدین‌شاه در سفر به مشهد از این تفرجگاه و آرامگاه دیدن کرد. امروزه پارک کوهسنگی با امکانات رفاهی و تفریحی متنوع، به یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی خراسان رضوی تبدیل شده و پذیرای زائران و گردشگران از سراسر ایران و جهان است.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر مشهد، بلوار کلانتری، انتهای خیابان کوهسنگی.
آرامگاه شیخ احمد جامی | مقبره‌ای با ۸۰۰ سال قدمت در تربت جام
در میان دیدنی های خراسان رضوی، آرامگاه شیخ احمد جامی با قدمتی ۸۰۰ ساله، درخششی خاص دارد. این آرامگاه که مدفن و مقبره شیخ احمد جامی، عارف و شاعر نامدار ایرانی است، به دوره‌های سده نهم تا دوازدهم هجری قمری تعلق دارد.
مجموعه تاریخی آرامگاه شیخ احمد جامی، امروزه شامل بخش‌های متنوع و دیدنی از جمله گنبدخانه، مسجد، مناره و صحن است که هر کدام، زیبایی و شکوه خاص خود را دارند. این اثر ارزشمند در سال ۱۳۱۰ با شماره ۱۷۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و هر ساله پذیرای گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و عرفان ایران‌زمین است.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر تربت‌جام، خیابان آرامگاه، کنار پارک شیخ جام.
خانه توکلی مشهد | عمارتی باشکوه با قدمتی ۱۸۰ ساله
خانه توکلی، عمارتی باشکوه با قدمتی ۱۸۰ ساله به حساب می‌آید که در قلب بافت تاریخی مشهد واقع شده است. این خانه که در سال ۱۲۲۱ شمسی توسط اسحاق خان قرایی بنا شده، در ابتدا در اختیار یکی از ثروتمندان مشهور مشهد به‌نام آقای کشمشیان قرار داشت. آقای کشمشیان تا دوره پهلوی اول در این خانه زندگی می‌کرد و پس از آن، خانه به مالکیت فردی به‌نام آقای توکلی درآمد و از آن زمان به «خانه توکلی» مشهور شد.
متاسفانه پس از فوت آقای توکلی، این خانه دوران سختی را پشت‌سر گذاشت و برای سال‌های متمادی، متروکه و پناهگاه بی‌خانمان‌ها شد. اما سرانجام در سال ۱۳۸۴، شهرداری مشهد مالکیت خانه را به دست آورد و با مرمت و بازسازی آن، این عمارت تاریخی را به شکوه گذشته خود بازگرداند. در حال حاضر خانه توکلی، به‌عنوان موزه مکتب‌خانه و از مشهورترین جاذبه‌های گردشگری مشهد شناخته می‌شود و پذیرای گردشگران است.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر مشهد، خیابان نواب صفوی.
طرقبه | مقصدی دل‌انگیز برای تفریح و گردشگری
طرقبه، نگین ییلاقات مشهد، نامی آشنا برای اهالی مشهد و مسافران این شهر است. این منطقه کوهستانی زیبا با آب‌و‌هوایی دل‌انگیز و جاذبه‌های تاریخی و تفریحی متنوع، همواره به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی خراسان رضوی، مقصدی ایده‌آل برای گشت‌و‌گذار و تفریح بوده است. طرقبه علاوه‌بر ییلاقات و روستاهای تماشایی، از جاذبه‌های دیگری مانند مجموعه تفریحی ویلاشهر نیز بهره می‌برد.
این مجموعه که تنها ۱۰ دقیقه با طرقبه فاصله دارد، دنیایی از تفریحات هیجان‌انگیز را برای شما فراهم می‌کند. قایق‌سواری، اسکی و شهربازی، تنها بخشی از امکانات این مجموعه هستند که می‌توانند اوقات فراغتی به‌یاد‌ماندنی را برای‌تان رقم بزنند. تنوع تفریحات و جاذبه‌های این منطقه، آن را به گزینه‌ای مناسب برای افراد با سلیقه‌های مختلف تبدیل کرده است.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر طرقبه شاندیز.
جنگل جیغ | ترسناک‌ترین جنگل ایران
در میان جاهای دیدنی خراسان رضوی، روستای سربرج در بخش طرقبه، میزبان یکی از هیجان‌انگیزترین نقاط گردشگری ایران است. جنگل جیغ، نامی است که حس کنجکاوی و هیجان را در هر شنونده‌ای برمی‌انگیزد. این جنگل که تنها ۳۲ کیلومتر با مشهد فاصله دارد، هر ساله گردشگران زیادی را به‌سوی خود جذب می‌کند.
برخی اهالی، جنگل جیغ را نفرین‌شده و محل زندگی اجنه و شیاطین می‌دانند. اما فارغ از این افسانه‌ها، این جنگل با طبیعت بکر و درختان انبوه، مکانی دیدنی برای طبیعت‌گردان است. اگر به‌دنبال تجربه‌ای متفاوت و هیجان‌انگیز هستید، بازدید از جنگل جیغ می‌تواند خاطره‌ای به‌یاد‌ماندنی برای‌تان رقم بزند.
- آدرس: استان خراسان رضوی، قسمت جنوبی شهر مشهد، بخش طرقبه، روستای سربرج.
مسجد جامع نیشابور | بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین مسجد نیشابور
مسجد جامع نیشابور که عنوان قدیمی‌ترین بنای شهر را نیز دارد، با شکوه و عظمت خود، از دیرباز در تاریخ ایران و به‌خصوص در شهر نیشابور، نقشی مهم ایفا کرده است. این مسجد بزرگ‌ترین مسجد شهر نیشابور و از جاهای دیدنی خراسان رضوی نیز به شمار می‌رود. مسجد جامع نیشابور در طول اعصار، شاهد فراز‌و‌نشیب‌های بسیاری بوده و کاربری آن همواره مذهبی باقی مانده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، این مسجد جامع اهمیت دوچندانی پیدا کرد و به مکانی برای برگزاری نماز جمعه و سخنرانی‌های مهم تبدیل شد. جالب است اشاره کنیم سخنرانی حجت‌الاسلام محمد بهشتی در ۷ دی ۱۳۵۹ که به‌عنوان اولین سخنرانی سیاسی پس از انقلاب شناخته می‌شود، در همین مکان برگزار شد.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر نیشابور، چهارراه امام خمینی.
کاروانسرای فرامرزخان | یادگاری از دوران قاجار در سبزوار
کاروانسرای فرامرزخان که به‌نام رباط کانون نیز شناخته می‌شود، از جمله بناهای تاریخی دوران قاجار است که در شهر سبزوار قرار دارد. این کاروانسرا از نوع کاروانسراهای چهار‌ایوانی است و با معماری آجری و تزیینات هندسی با نقاشی اخرائی، جلوه‌ای زیبا و منحصر‌به‌فرد دارد. کاروانسرا دارای صحنی روباز، چهار ایوان، غرفه‌هایی مشرف به صحن و حجره‌هایی در انتهای غرفه‌ها است.
همچنین، در پشت اتاق‌های شمالی، شرقی و غربی، سالن‌هایی جهت بارانداز، مال‌بند و اصطبل تعبیه شده بودند. کاروانسرای فرامرزخان از جمله جاهای دیدنی خراسان رضوی است که بازدید از آن به علاقه‌مندان به تاریخ و معماری ایران توصیه می‌شود. در موزه مردم‌شناسی این کاروانسرا، می‌توانید با شیوه زندگی مردم سبزوار در گذشته آشنا شوید و از دیدن اشیا و لوازم قدیمی لذت ببرید.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر سبزوار، غرب میدان کارگر.
بقعه هارونیه | بنایی تاریخی در دل توس
در ۲۵ کیلومتری شمال‌غربی مشهد، در میان دشت طوس، بنای آجری مکعب‌شکلی به‌نام هارونیه واقع شده است. این بنا که تنها اثر برجای‌مانده از شهر باستانی طوس است، با معماری خاص و عظمت خود، توجه هر گردشگری را جلب می‌کند. البته هارونیه به‌اشتباه زندان هارون نامیده می‌شود؛ اما هیچ شباهتی به زندان ندارد و قدمت آن به دوره ایلخانی (قرن هشتم هجری) بازمی‌گردد.
بخش‌هایی از این بنا در دوره تیموری به آن اضافه شده است. با وجود اینکه نام هارون‌الرشید، خلیفه عباسی با این بنا گره خورده است، اما هیچ سند تاریخی مبنی بر ارتباط هارونیه با او وجود ندارد. امروزه هارونیه به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی خراسان رضوی، پذیرای گردشگران بسیاری است که مشتاق کشف تاریخ کهن ایران هستند.
- آدرس: استان خراسان رضوی، ۲۵ کیلومتری قسمت شمال‌غربی شهر مشهد، حاشیه غربی جاده توس به مشهد.
سرزمین موج‌های آبی | اولین پارک آبی ایران
سرزمین موج‌های آبی مشهد، اولین پارک آبی این شهر و ایران، با افتخار عنوان بزرگ‌ترین پارک آبی سرپوشیده در زمان تاسیس خود را در اختیار داشت. این مجموعه با دارا‌بودن دو بخش مجزا برای بانوان و آقایان، فضایی ایده‌آل را برای تفریح و سرگرمی تمام اعضای خانواده به‌طور همزمان فراهم کرده است.
در سرزمین موج‌های آبی، سرسره‌های متنوع و استاندارد، وسایل تفریحی هیجان‌انگیز و امکانات رفاهی کامل مانند کافی‌شاپ و رستوران، انتظار شما را می‌کشند تا لحظاتی پر از شادی و خاطره را برای‌تان رقم بزنند. این پارک آبی بی‌نظیر، بدون شک یکی از دیدنی های خراسان رضوی است که تجربه تفریح در آن را به هیچ وجه نباید از دست داد.
- آدرس: خراسان رضوی، شهر مشهد، قاسم‌آباد، بلوار اندیشه.
مزار پیر یاهو | جاذبه‌ای تاریخی در دل طبیعت
مزار پیر یاهو، یکی از جاهای دیدنی خراسان رضوی است که در ۷۰ کیلومتری شمال‌غرب تربت حیدریه و در ارتفاعات شرقی کدکن، بر دامنه کوه سجاوند واقع شده است. این مزار که در مجاورت منطقه تفریحی گرماب قرار دارد، به‌عنوان بخشی از این گردشگاه شناخته می‌شود.
بنای مزار پیر یاهو با استفاده از سنگ لاشه و ملات گل و گچ در پی و خشت و گل در بدنه، در دوره قاجار ساخته شده است. هویت فرد مدفون در این مزار به دوران گذشته نسبت داده می‌شود و داستان‌ها و افسانه‌های محلی، او را از بزرگان زمان حضرت موسی (ع) می‌دانند.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر تربت حیدریه، رشتخوار.
مسجد گوهرشاد | بزرگ‌ترین مسجد در آستان قدس رضوی
این مسجد که به‌دستور گوهرشاد آغا، همسر شاهرخ تیموری، در سال ۷۹۴ شمسی بنا شده، با معماری خیره‌کننده و مساحتی حدود ۹۴۱۰ مترمربع، عنوان بزرگ‌ترین مسجد در حرم را به خود اختصاص داده است. صحن این مسجد که ۲۸۵۰ مترمربع وسعت دارد، کهن‌ترین صحن در مجموعه حرم به شمار می‌رود و با قرار‌گرفتن در جنوب حرم مطهر، فضایی روحانی و معنوی را برای زائران و مجاوران فراهم می‌کند.
کاشی‌کاری‌های معرق بی‌نظیر، گنبد فیروزه‌ای و ایوان‌های بلند و رفیع، از جمله جلوه‌های بصری چشم‌نواز این مسجد هستند که هر ساله، زائران بسیاری را به خود جذب می‌کنند. نام گوهرشاد، بانوی نیکوکار و قدرتمند عصر تیموری، در جای‌جای این مسجد به چشم می‌خورد و یادآور همت و بلندنظری او در ساخت این بنای ماندگار است.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر مشهد، قسمت جنوبی حرم مطهر رضوی.
گنبدهای شه‌میر | سفری به تاریخ در سرزمین کهن خراسان رضوی
در دهستان ریوند، یکی از روستاهای دیدنی خراسان رضوی، در نزدیکی شهر نیشابور و در میان قبرستانی قدیمی، مجموعه بناهایی آجری با نام گنبدهای شه‌میر خودنمایی می‌کنند. این مجموعه شامل دو بنا با اندازه و ساختار متفاوت است که به مهروا، مهرآباد و شادمهر معروف‌اند.
گنبدهای مهرآباد به‌نام‌های مهراوا، شه‌میر و شادمهر نیز شناخته می‌شوند و از جمله مهم‌ترین بناهای تاریخی و جاهای دیدنی خراسان رضوی هستند. گنبد بزرگ این مجموعه، دارای پلان بیرونی هشت‌ضلعی و پلان داخلی چهارضلعی است. در زیر این بنا، سردابه یا راهرویی زیرزمینی به‌شکل چلیپایی وجود دارد که گفته می‌شود آرامگاه بانی این بنا در آن قرار دارد. قدمت این گنبد به دوره سلجوقی می‌رسد و از شاهکارهای معماری آن دوران به شمار می‌آید.
- آدرس: استان خراسان رضوی، ۱۰ کیلومتری جنوب شهر نیشابور، روستای ریوند.
بند فریمان | سد تاریخی با قدمتی دیرینه
بند فریمان، سدی تاریخی با قدمتی دیرینه است که در شهرستان فریمان استان خراسان رضوی قرار دارد. این بنای باشکوه که در روستای تقی‌آباد جای گرفته، یادگاری از دوران صفویه به حساب می‌آید و در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است. اگرچه شواهد نشان می‌دهند که قدمت اولیه این سد به دوران پس از اسلام می‌رسد، اما بنای فعلی آن در دوره صفویه احداث شده و ارتفاعی حدود ۲۰ متر دارد.
این جاذبه که در حال حاضر به‌عنوان یکی از دیدنی های خراسان رضوی شناخته می‌شود، در گذشته نقشی حیاتی در تامین آب کشاورزی و رونق اقتصادی این ناحیه ایفا می‌کرده است. بازدید از این بنای تاریخی، فرصتی برای آشنایی با ذوق و هنر معماری ایرانیان در دوره صفویه و همچنین لذت‌بردن از طبیعت بکر و چشم‌اندازهای زیبای اطراف آن فراهم می‌کند.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر فریمان، ۱۰کیلومتری قسمت جنوب شهر فریمان.
آرامگاه نادرشاه افشار | مقبره آخرین جهانگشای شرق
نادرشاه افشار، این سرداری نامدار که پس از فروپاشی سلسله صفوی، پرچم ایران را برافراشت و قلمرو قدرتمندی را بنا کرد، به «ناپلئون ایران» و «اسکندر دوم» نیز شهرت دارد. نادرشاه فتوحات بسیاری را در کارنامه خود ثبت کرد؛ اما در کنار جنگاوری، به معماری و مقبره‌سازی نیز علاقه داشت. او در دوران پادشاهی خود، ۳ مقبره باشکوه در مشهد بنا کرد که هر کدام، حکایتی شنیدنی دارند. سنگ‌های مرمر سیاه عظیم این مقبره‌ها از آذربایجان به خراسان حمل شده بودند و به‌دلیل وزن زیاد و هزینه هنگفت جابه‌جایی، به «ایران خراب»، «عالم خراب» و «خراج عالم» معروف بودند.
نادرشاه در اواخر عمر خود، بنای دیگری به‌نام «عمارت خورشید» را به‌عنوان آرامگاه خانوادگی احداث کرد. اما سرنوشت جسد او فراز‌و‌نشیب‌های بسیاری داشت. پس از قتل نادرشاه در سال ۱۱۶۰، سر او را از قوچان به هرات فرستادند و پیکر بی‌سرش به‌طور موقت در یکی از این مقبره‌ها به خاک سپرده شد. اما در نهایت، آقا محمدخان قاجار، بنیانگذار سلسله قاجار، جسد نادرشاه را به تهران منتقل کرد. سپس، قوام السلطنه در اواخر دوره قاجار، یعنی در سال ۱۲۹۶ در محل یکی از همان سه مقبره ویران شده نادری، یک آرامگاه جدید برای نادرشاه احداث کرد و استخوان‌هایش را از تهران به آنجا منتقل کرد.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر مشهد، خیابان شیرازی، شمال‌غربی چهارراه شهدا.
پارک وکیل‌آباد | یکی از قدیمی‌ترین تفرجگاه‌های شهر مشهد
باغ وکیل‌آباد که در گذشته با نام میرطراز شناخته می‌شد، یکی از قدیمی‌ترین تفرجگاه‌ها و جاهای دیدنی خراسان رضوی است. این باغ ۷۰ هکتاری، در سال ۱۳۴۸ توسط حاج حسین ملک، یکی از خیرین مشهور ایرانی، وقف‌عام و به شهرداری مشهد واگذار شد. از جمله موقوفات ایشان، می‌توان به باغ ملی مشهد، بیمارستان‌های چناران و تربت‌جام، باغ صبا در تهران و قصر ملک در شهر‌ری اشاره کرد.
باغ وکیل‌آباد با درختان بلند کاج، سرو، تبریزی، زبان گنجشک، افرا، ارغوان، باران طلایی و چنار، رودخانه‌های فصلی و قناتی که از دل آن می‌گذرد، به واحه‌ای سرسبز تبدیل شده است. در حال حاضر، این باغ با دارا‌بودن امکانات رفاهی مختلف مانند رستوران، کافی‌شاپ، شهربازی، باغ‌وحش و مسیرهای پیاده‌روی، به یکی از محبوب‌ترین دیدنی های خراسان رضوی و مشهد تبدیل شده است که بازدید از آن را نیز به شما توصیه می‌کنیم.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر مشهد، بزرگراه وکیل‌آباد.
مدرسه غیاثیه خرگرد | آخرین بنای عظیم دوران تیموریان
در قلب خراسان رضوی و در روستای خرگرد، مدرسه‌ای تاریخی و تماشایی قرار دارد. مدرسه غیاثیه خرگرد، یادگاری از دوران باشکوه تیموریان به حساب می‌آید که در سال‌های ۸۴۲ تا ۸۴۷ هجری قمری به‌دستور غیاث‌الدین پیر احمد خوافی، وزیر سلطان شاهرخ تیموری، بنا شده است.
معماران چیره‌دست آن زمان، استاد قوام‌الدین و غیاث‌الدین شیرازی که سابقه خلق آثاری مانند مسجد گوهرشاد مشهد و مدرسه الغ‌بیک سمرقند را در کارنامه داشتند، طاق و قوس این مدرسه را به‌شکلی ماهرانه بنا کردند. مدرسه غیاثیه را می‌توان به‌مثابه آخرین نگین معماری تیموری دانست و آن را نمادی تمام‌عیار از هنر و ذوق آن دوره قلمداد کرد.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر خواف، روستای خرگرد.
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی | مقبره پاسدار زبان پارسی
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر نامدار ایرانی، روزگاری فقط محلی برای دفن او بود؛ اما امروزه به مجموعه‌ای فرهنگی و یکی از جاهای دیدنی خراسان رضوی تبدیل شده که فراتر از یک مقبره ساده به حساب می‌آید. این مجموعه شامل بخش‌های مختلفی مانند آرامگاه، موزه، کتابخانه و باغ است.
در جای‌جای این مجموعه، سروده‌های فردوسی با استفاده از هنر کاشی‌کاری و نقوش سنگی به‌زیبایی نقش بسته‌اند و بازدیدکنندگان را با شکوه و عظمت شاهنامه آشنا می‌کنند. آرامگاه فردوسی پس از پشت‌سر‌گذاشتن فراز‌و‌نشیب‌های تاریخی، در هجدهم آذر ماه سال ۱۳۵۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر مشهد، توس، انتهای بلوار شاهنامه، بلوار بهارستان.
چالیدره | تفرجگاهی خنک در طرقبه
چالیدره، نامی است که در میان گردشگران خراسان رضوی، به خوشی و خنکای مطبوع تابستان گره خورده است. این مجموعه گردشگری در طرقبه واقع شده و به‌واسطه امکانات رفاهی و تفریحی متنوع، به‌ویژه در سال‌های اخیر، به یکی از قطب‌های گردشگری این منطقه تبدیل شده است.
در چالیدره، می‌توانید از قایق‌سواری در دریاچه لذت ببرید، طعم لذیذ ماهی‌های تازه را بچشید و در رستوران‌های مجموعه، غذاهایی خوش‌عطر‌و‌طعم را میل کنید. پوشش گیاهی مناسب و آب‌و‌هوای خنک این منطقه، چالیدره را به مکانی ایده‌آل برای فرار از گرمای تابستان مشهد تبدیل کرده است.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهرستان طرقبه، کیلومتر ۲ نغندر.
باغ ملی مشهد | از ملک شخصی تا تفرجگاه عمومی
در دوره قاجار، حکام خراسان و دولت مرکزی از این باغ به‌عنوان تفرجگاه و استراحتگاه استفاده می‌کردند. اما در سال ۱۲۸۰ شمسی، ورق برگشت و مظفرالدین‌شاه قاجار با فرمانی، این باغ را به حاج کاظم ملک‌التجار، یکی از تجار ثروتمند مشهد اهدا کرد. سند این فرمان تاریخی در اداره املاک شهرداری مشهد موجود است.
پس از فوت حاج کاظم، این باغ به پسر ارشدش، حاج حسین ملک رسید. حاج حسین ملک که از نیکوکاران مشهور مشهد بود، در سال ۱۳۴۰ شمسی در اقدامی خیرخواهانه، این باغ زیبا را به شهرداری مشهد واگذار کرد تا مردم شهر از آن به‌عنوان بوستان و تفرجگاه استفاده کنند. باغ ملی مشهد را نیز می‌توان در لیست بهترین و باصفاترین جاهای دیدنی خراسان رضوی به حساب آورد.
- آدرس: استان خراسان رضوی، شهر مشهد، خیابان امام خمینی، روبه‌روی خیابان جنت.
بازدید از جاهای دیدنی خراسان رضوی؛ تماشای زیبایی و معنویت
در این مطلب، معروف‌ترین جاهای دیدنی خراسان رضوی را معرفی کردیم. خراسان رضوی، گنجینه‌ای از جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی را در خود جای داده است. در این سفر، می‌توانید با حضور در حرم امام رضا (ع)، غرق در آرامش و معنویت شوید و سپس، گشتی در شهر مشهد بزنید و از جاذبه‌های تاریخی و مذهبی آن مانند مسجد گوهرشاد و آرامگاه شیخ بهایی دیدن کنید. علاوه‌بر این، خراسان رضوی به طبیعت بکر و بی‌نظیرش نیز شهرت دارد و به همین سبب، هر سلیقه‌ای را پوشش می‌دهد.
برای سفر به مشهد می‌توانید بلیط هواپیما، یا بلیط قطار مشهد رزرو کنید و بعد با رزرو یکی از هتل‌های مشهد گشت و گذار در خراسان رضوی را شروع کنید. اگر به این استان سفر کرده‌اید، تجربه‌های باارزش خود را در بخش نظرات، با ما و دیگر مسافران این شهر به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
سوغات استان خراسان رضوی چیست؟
زعفران، زرشک، نقل و نبات، ادویه، فیروزه، ظروف سفالی و ابریشم اصلی‌ترین سوغات این استان هستند.
بهترین جاهای دیدنی خراسان رضوی کدامند؟
حرم ملکوتی امام رضا (ع)، طرقبه، کوهسنگی و آرامگاه فردوسی از بهترین دیدنی های خراسان رضوی هستند.
بهترین زمان سفر به استان خراسان رضوی کدام فصل است؟
زمان سفر به این استان، به سلیقه و برنامه‌ریزی شما بستگی دارد؛ چراکه هر ۴ فصل آن زیباست.
جاهای دیدنی استان خراسان رضوی مناسب برای کودکان کدامند؟
باغ‌وحش وکیل‌آباد مشهد، پارک ملت مشهد و سرزمین موج‌های آبی، از جمله بهترین دیدنی‌ها برای کودکان هستند.
