شیراز، شهر شعر و ادب، مرکز استان فارس و پایتخت فرهنگی ایران است. این شهر با جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی بی‌شمارش، یکی از قطب‌های اصلی گردشگری ایران به شمار می‌رود و سالانه از گردشگران داخلی و خارجی زیادی میزبانی می‌کند. برای آنکه هیچ جاذبه‌ای را در سفر به این شهر از دست ندهید، حتما قبل از سفرتان با جاذبه های شیراز آشنا شوید و فهرستی از آنها داشته باشید. در این مقاله از مجله گردشگری فلای تودی قصد داریم مهمترین و برترین جاهای دیدنی شیراز را به شما معرفی کنیم.

مکان های تاریخی شیراز | شیراز کجا برویم؟

بناهای تاریخی و فرهنگی شیراز، بیش از هر چیزی در زمان سفر به این شهر خودنمایی می‌کنند و نمایانگر نقش مهم این شهر در ادوار تاریخی مختلف هستند. مهمترین مکان های تاریخی که هنگام سفر به شهر شعر و بهار نارنج حتما باید از آن‌ها بازدید کنید، عبارتند از:

مسجد نصیرالملک | مسجد نور و رنگ

مسجد نصیرالملک، از قدیمی‌ترین مساجد شیراز است که در محله گودعربان و خیابان لطفعلی خان زند و نزدیک به شاه چراغ قرار دارد. پنجره‌های مسجد از شیشه‌های رنگی تشکیل شده است که به همین علت به «مسجد صورتی ایران» نیز معروف است همچنین از لحاظ کاشی‌کاری ارزنده‌ترین مسجد در کشور است و تمام سقف، داخل و بیرون آن کاشی کاری رنگارنگ و بر روی آنها آیات قرآنی نوشته شده‌ است. مسجد نصیرالملک در دوران قاجار و از سال ۱۲۹۳ تا ۱۳۰۵ به دستور میرزا حسن علی ملقب به نصیرالمک فرزند میرزا علی‌اکبر؛ حاکم وقت فارس ساخته و معماری آن توسط محمد حسن معمار انجام شده است. مسجد نصیرالملک سال ۱۳۵۸ توسط انجمن آثار ملی و باستان شناسی ایران در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید

سردر ورودی اصلی مسجد دارای طاقی بزرگ است که با کاشی‌های هفت رنگ و طرح‌هایی از گل سرخ و گل زنبق تزئین شده است و در بالای آن، کتیبه‌ای کوچک و سنگی قرار دارد که شعر شوریده شیرازی بر روی آن نوشته شده است. پس از ورودی اصلی مسجد نصیرالملک، وارد راهرویی می‌شوید که مانند ورودی اصلی تابلویی از کاشی در آن نصب شده و در پایین آن شعر معروف سعدی و نام معمار مسجد نوشته شده است. با عبور از این هشتی به حیاط بزرگ مسجد که در سمت شمالی قرار دارد، می‌رسید.

مسجد نصیرالملک

خرید بلیط قطار

حیاط مسجد نصیرالملک چهار گوش و دور تا دور آن با کاشی های هفت رنگ تزئین شده است، در وسط حیاط و مقابل ایوان مسجد نیز یک حوض قرار دارد. مسجد دارای دو ایوان شمالی و جنوبی است که شبیه هم نیستند و ایوان شمالی زیباتر از ایوان جنوبی است. ایوان شمالی مسجد، سه نیم طاق در سه طرف دارد که از سمت چهارم به صحن راه دارد. طاق میانی این ایوان که طاقی بلند است، به طاق مروارید معروف و بر دیوارهای آن آیات قرآنی و احادیث نوشته شده است. همچنین ایوان شمالی چهار غرفه دارد که سقف میانی آن با کاشی کاری رنگارنگ تزئین شده است. ایوان جنوبی جهت قرینه سازی با ایوان شمالی ایجاد شده دارای دو گلدسته است و در حیاط آن نیز حوضی مستطیل شکل و سنگی با فواره وجود دارد.

مسجد نصیرالملک شیراز  دو شبستان؛ یکی در غرب و یکی در شرق دارد. شبستان شرقی و زمستانه مسجد دارای سقفی کاشی کاری شده و هفت ستون است که ستون‌های آن ساده و بدون شیار هستند. در پشت این شبستان دری وجود دارد که به یک چاه آب باز می‌شود و به آن چاه گاو یا گاورو می‌گویند که در گذشته محل نگهداری حیوان آبکش بوده است. شبستان غربی مسجد نصیرالملک، یکی از زیباترین شبستان‌های مساجد در ایران با کاشی، آجر و نقاشی‌هایی از گل سرخ تزئین شده است و جز جاهای دیدنی شیراز می باشد. در این شبستان، که شبستان تابستانه بوده است دو ردیف شش تایی ستون سنگی و با طرح‌هایی مارپیچ وجود دارد همچنین دارای هفت در چوبی با شیشه‌هایی رنگی است که در طول روز با تابش نور از آنها فضایی بی‌نظیر و خاص در شبستان ایجاد می‌شود.

  • ساعت بازدید: ۰۷:۰۰ تا ۱۷:۰۰

  • آدرس: شیراز، خیابان لطفعـلی خان زند، محله گودعربان، انتهای کوچه نصیرالملک

آدرس مسجد نصیرالملک روی نقشه گوگل

Map 1

مجموعه زندیه شیراز | هویت فرهنگی شیراز

مجموعه زندیه شیراز مجموعه‌ای از بناها و آثار ارزشمند است که به نوعی هویت فرهنگی شیراز را نمایش می‌دهد. ارگ کریم‌خان زند، بازار وکیل، عمارت کلاه فرنگی یا موزه پارس، حمام وکیل، مسجد وکیل و آب‌انبار وکیل بناهای موجود در این مجموعه هستند که از لحاظ معماری و هنری اهمیت زیادی دارند. در ادامه به معرفی این بناها می‌پردازیم:

ارگ کریم‌ خانی

بنای باشکوه ارگ کریمخانی مهم‌ترین و بزرگ‌ترین سازه دوره‌ی زندیه است که در سال ۱۱۸۰ هجری قمری توسط کریم‌خان زند معروف به وکیل‌الرعایا بنا نهاده شد. این ارگ در دوره زندیه محل زندگی کریم خان زند به همراه خاندان سلطنتی بود، در دوران قاجاریه نیز فرمانداران محلی در آن زندگی می‌کردند و نهایتا در زمان پهلوی از این مکان به عنوان زندان استفاده می‌شد.

ارگ کریمخانی

ارگ که مساحتی حدود ۴ هزار مترمربع دارد، در زمینی به اندازه ۱۲۸۰۰ متر مربع ساخته شده است. این بنا دارای چهار برج آجری بوده که ارتفاع برج‌ها از دیوار اصلی بیشتر است. اگر به برج‌های اطراف ارگ دقت کنید پی خواهید برد که یکی از برج‌ها مقداری کج شده و دلیل آن به نشست زمین در طول سالیان قبل برمی‌گردد.

  • ساعت بازدید: ۰۸:۰۰ تا ۲۰:۰۰

  • آدرس: شیراز، خیابان کریم‌خان زند، نبش میدان شهدا

مسجد وکیل

مسجد وکیل، مسجدی تاریخی متعلق به دوره زندیان است که به دستور کریم خان زند در زمینی به ابعاد ۸۶۶۰ در نزدیکی بازار وکیل ساخته شد. تزئینات این بنا بسیار متنوع و منحصر به فرد است و میناکاری‌ها، حجاری، کاشی‌کاری و خوشنویسی‌های آن چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. مسجد وکیل دو ایوان با دو شبستان جنوبی و شرقی دارد. شبستان جنوبی آن با ۴۸ ستون مارپیچ و یکپارچه، جذاب‌ترین قسمت مسجد وکیل محسوب می‌شود و از شاخصه‌های معماری ایرانی به شمار می‌رود.

مسجد وکیل

این مسجد زیبا به دلیل نوع ساخت و معماری چشم‌نوازش از جمله بناهای ارزشمند کشور محسوب می‌شود که در سال ۱۳۱۱ به عنوان یک آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

  • ساعت بازدید: ۰۸:۰۰ تا ۲۰:۰۰ (همه روزه به جز جمعه‌ها)

  • آدرس: شیراز، خیابان طالقانی، غرب بازار وکیل

بازار وکیل

یکی دیگر از یادگارهای دوران زندیه در شیراز، بازار وکیل است که از زیباترین بازارهای سرپوشیده ایران محسوب می‌شود. این بازار نیز همانند تمام بازارهای قدیمی ایران راسته‌ها و سراهای مختلف دارد که بر اساس نوع فعالیتی که در آن صورت می‌پذیرد، نامگذاری شده‌اند.

بازار وکیل

یکی از زیباترین بخش‌های بازار وکیل سرای مشیر است که در ضلع جنوبی بازار قرار دارد. وجود حجره‌هایی با معماری خاص و درب‌های چوبی قدیمی، حوض بزرگ وسط محوطه و درختان نارنج اطراف آن، زیبایی این سرا را دوچندان کرده است. از دیگر قسمت‌های پرطرفدار بازار وکیل می‌توان به راسته عطاری‌ها، فرش فروشان و کاروانسرای فیل اشاره کرد که بسیار مورد توجه گردشگران واقع می‌شوند و محبوب ترین جاهای دیدنی ایران محسوب می شود.

اگر به دنبال خرید سوغاتی از شهر شیراز هستید، بازار وکیل یکی از ایده‌آل‌ترین گزینه‌ها برای خرید است. این بازار پنج ورودی در قسمت‌های مختلف و خیابان‌های زند، طالقانی و لطفعلی خان زند دارد و ورودی خیابان زند و شرق میدان شهرداری پرترددترین ورودی محسوب می‌شود.

  • ساعت بازدید: ۰۷:۳۰ تا ۲۲:۰۰ (همه روزه به جز جمعه‌ها)

  • آدرس: شیراز، خیابان زند، ضلع شرقی میدان شهرداری

حمام وکیل

یکی از پیشرفته‌ترین نمونه‌های معماری اصیل ایرانی را می‌توان در حمام وکیل شیراز مشاهده کرد. حمام وکیل در دوره زندیه به دستور کریم خان زند بنا شد و یکی از بزرگ‌ترین و مجهزترین حمام‌های ساخته شده در زمان خود بود. این بنای تاریخی در طول سال‌های متمادی بارها تغییر کاربری داده و امروزه تبدیل به موزه‌ شده است. بازدیدکنندگان و گردشگران با دیدن این حمام می‌توانند در کنار لذت بردن از معماری جذاب بنا، با فرهنگ و تاریخ کهن ایران بیشتر آشنا شوند.

  • ساعت بازدید: ۰۹:۰۰ تا ۱۹:۴۵ (همه روزه به جز جمعه‌ها)

  • آدرس: شیراز، خیابان طالقانی، سمت غربی مسجد و بازار وکیل

حمام وکیل

موزه پارس در باغ نظر

موزه پارس شیراز یکی از قدیمی‌ترین بناهای شیراز است که در نزدیکی ارگ کریم خان و در باغ نظر قرار دارد. این عمارت هشت ضلعی یادگاری از دوران زندیه محسوب می‌شود و در دوره کریم خان زند محلی برای میزبانی از میهمانان خارجی و سفیران و مراسم‌ رسمی بوده است.

موزه پارس در باغ نظر

این موزه آثار ارزشمند متعلق به هزاره چهارم پیش از میلاد تا دوره معاصر همچون اشیای فلزی، ظروف سفالی، انواع مهرها و سکه‌‌ها و اسناد قدیمی را در خود جای داده است. از دیگر آثار شگفت‌انگیز این موزه می‌توان به قرآن‌ها و نسخه‌های خطی زیبا اشاره کرد. یکی از قرآن‌های معروف که در این موزه قرار دارد «قرآن هفده من» است که در گذشته در اتاقک بالای دروازه قرآن شیراز نگهداری می‌شد. قدمت این نسخه‌ی قرآن به اوایل سده نهم هجری قمری برمی‌گردد. باید بدانید که آرامگاه کریم خان زند هم در این مکان واقع شده است.

  • ساعت بازدید: ۰۸:۰۰ تا ۱۸:۰۰

  • آدرس: شیراز، میدان شهدا، خیابان زند

آدرس مجموعه زندیه روی نقشه گوگل

Map 1

عمارت شاپوری | از زیباترین باغ‌ عمارت‌ های شیراز

عمارت مجلل شاپوری یکی از زیباترین باغ‌ عمارت‌ها و جاذبه های دیدنی شیراز محسوب می‌شود که یادگاری به جا مانده از دوره پهلوی اول به شمار آید. وجه تمایز این بنا از دیگر عمارت‌ها به سبک معماری تلفیقی ایرانی و اروپایی آن بازمی‌گردد. این عمارت وسط باغی زیبا قرار دارد و وجود حوضی زیبا در برابر عمارت، چشم‌اندازی منحصربه‌فرد را خلق کرده است.

عمارت شاپوری

عمارت شاپوری در سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در حال حاضر در قالب کافی‌شاپ و رستوران از گردشگران و میهمانان این مجموعه پذیرایی می‌کند.

  • ساعت بازدید: ۰۹:۰۰ تا ۲۴:۰۰

  • آدرس: شیراز، خیابان کریم‌خان زند، خیابان انوری، تقاطع اهلی، باغ و عمارت شاپوری

آدرس عمارت شاپوری روی نقشه گوگل

Map 1

مدرسه خان | از اولین مدارس شهر شیراز

مدرسه خان جزو اولین مدارس شهر شیراز است که در زمان شاه عباس صفوی در زمینی به وسعت ۵۰۰۰ مترمربع بنا شد. این مدرسه که یکی از مشهورترین بناهای علمی و جاذبه های تاریخی شهر شیراز به حساب می‌آید، زمانی محل تدریس ملاصدرا، یکی از معروف‌ترین و بزرگ‌ترین دانشمندان ایرانی بود.

مدرسه خان

در گوشه گوشه‌ این مدرسه هنر کاشی‌کاری ایرانی با نقوش گل و بوته‌های اسلیمی به چشم می‌خورد. در حیاط این مجموعه حوضی هشت ضلعی قرار دارد و وجود گل‌کاری‌های زیبا در باغچه‌های اطرافش روحی تازه به آن می‌بخشد.

جالب است بدانید در این مدرسه به هر محصل حجره‌ای مشخص به عنوان خوابگاه می‌دادند که محل اقامت وی در طول تحصیلش محسوب می‌شد. تعداد این حجره‌ها ۱۰۰ عدد بوده که متاسفانه امروزه تنها ۷۰ حجره باقی مانده است. 

  • ساعت بازدید: ۰۷:۰۰ تا ۱۳:۳۰ – ۱۴:۳۰ تا ۱۹:۰۰

  • آدرس: شیراز، زیر گذر کریمخان زند، ۲۷، بازار روح الله، لطفعلی خان زند، بین ۴۵ و ۴۲

آدرس مدرسه خان روی نقشه گوگل

Map 1

آرامگاه خواجوی کرمانی | بزرگترین شاعر شهر کرمان

کمال الدین ابولعطاء ملقب به خواجوی کرمانی، بزرگ‌ترین شاعر شهر کرمان و یکی از شاعران مشهور قرن هشتم هجری به حساب می‌آید. آرامگاه این شاعر کرمانی در محوطه‌ای باصفا مشرف به دروازه قرآن قرار دارد. اما، بر روی سنگ قبر این شاعر شیرین‌سخن، نامی از خواجوی کرمانی نوشته نشده است.

آرامگاه خواجوی کرمانی

کمی بالاتر از آرامگاه، سه غار وجود دارد؛ یکی از غارها محل عبادت خواجوی کرمانی، زاهدان و مریدان وی بوده است. غار دیگر که در همان نزدیکی قرار دارد، در کنار آن نقش برجسته‌ای از رستم و شیر دیده می‌شود. این غار آرامگاه وزیر شاه شیخ ابو اسحاق اینجو، خواجه عمادالدین محمود است. بوستان زیبای خواجو هم در کنار آرامگاه قرار دارد و با چشم‌اندازی عالی به شهر شیراز، محلی مناسب برای گردش و وقت‌ گذراندن به شمار می‌رود.

  • ساعت بازدید: ۰۸:۰۰ تا ۲۴:۰۰

  • آدرس: شیراز، ابتدای جاده شیراز – اصفهان، تنگ الله اکبر، کنار دروازه قرآن

نقشه آرامگاه خواجوی کرمانی روی نقشه گوگل

Map 1

خانه زینت الملوک | از خانه‌های تاریخی و قاجاری شیراز

خانه زینت‌الملوک، یکی از خانه‌های تاریخی و قاجاری شیراز به شمار می‌رود و محل سکونت زینت‌الملوک قوامی، دختر قوام‌الملک چهارم بوده است. ساخت این خانه به دستور علی محمدخان قوام‌الملک دوم در سال ۱۲۹۰ آغاز شد و در سال ۱۳۰۲ به اتمام رسید.

این خانه با یک راه زیرزمینی به باغ نارنجستان قوام وصل می‌شود؛ به عبارتی در گذشته این خانه، محرم‌خانه و اندرونی نارنجستان قوام محسوب می‌شده است.معماری بی‌نظیر بنا با وجود سقف چوبی، آینه‌کاری و گچ‌بری‌های ظریف، تصاویر گل و بوته، پرندگان و حیوانات نقاشی شده در جای جای خانه، چشم بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند.

خانه زینت الملوک

زیرزمین وسیع این خانه امروزه تبدیل به یک نگارخانه شده که در آن مجسمه‌های اکثر شخصیت‌های برجسته و معروف شیراز را برای بازدید گردشگران قرار داده‌اند. نام این بنای تاریخی در سال ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

  • ساعت بازدید: ۰۸:۰۰ تا ۱۹:۰۰

  • آدرس: شیراز، خیابان لطفعلی خان زند، ضلع غربی نارنجستان قوام

آدرس خانه زینت‌الملوک روی نقشه گوگل

Map 1

نارنجستان قوام | از بهترین جاهای دیدنی شیراز در بهار

باغ نارنجستان که به باغ قوام نیز معروف است یکی از زیباترین عمارت‌های به‌جامانده از دوره قاجار در شیراز به حساب می‌آید. مجموعه تاریخی قوام که به دستور علی‌محمدخان قوام ساخته شده، دارای دو قسمت بیرونی شامل باغ، موزه نارنجستان قوام و بخش اندرونی یا داخلی شامل خانه زینت‌الملوک است. مجموعه قوام، مکانی برای دارالحکومه محلی برای انجام فعالیت‌های نظامی و سیاست حکومت وقت بود که در سال ۱۳۴۵ به دانشگاه شیراز واگذار شد.

نارنجستان قوام

ساختمان اصلی نارنجستان دارای دو طبقه و یک زیرزمین است. هنرهای بی‌نظیری مانند آینه‌کاری، گچ‌بری، منبت‌کاری، نقاشی‌های سنتی در و دیوار، حجاری و معرق‌ کاری‌ در گوشه گوشه‌ این عمارت زیبا همه را مات و مبهوت خود می‌کند. زیرزمین این عمارت به عنوان موزه، اشیایی مانند ظروف قدیمی، سکه، کاشی‌کاری‌های اصیل و بسیاری دیگر را در معرض دید گردشگران و علاقمندان قرار داده است. همانگونه که از نام مجموعه پیداست، درختان فراوان نارنج در محوطه باغ وجود دارد و حس و حال دلنشینی به این بنا بخشیده‌اند.

  • ساعت بازدید: ۰۸:۰۰ تا ۲۱:۰۰

  • آدرس: شیراز، خیابان لطفعلی خان زند

آدرس باغ نارنجستان روی نقشه گوگل

Map 1

آرامگاه سعدی | شاعر محبوب قرن هفتم

از دیگر جاهای دیدنی شیراز سعدیه است که آرامگاه سعدی، شاعر نامی ایران را در خود دارد. مشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی متخلص به سعدی شیرازی، نویسنده و شاعر محبوب قرن هفتم هجری قمری بوده است. سعدیه در گذشته محلی برای عبادت سعدی و یارانش بوده و پس از مرگش، ایشان را در باغ باصفایی در همین منطقه به خاک سپردند جز محبوب ترین جاهای دیدنی ایران به حساب می آید.

بنای کنونی آرامگاه سعدی تلفیقی از معماری سنتی و مدرن است که ساخت آن به سال ۱۳۳۰ بازمی‌گردد. معماری آرامگاه به سبک ایرانی اصیل با هشت ستون از سنگ‌های قهوه‌ای است که بر روی آن گنبدی با کاشی‌های فیروزه‌ای قرار دارد. بنای داخلی آرامگاه به صورت هشت ضلعی ساخته شده که در هفت گوشه‌ آن کتیبه‌های خطی با ابیاتی از گلستان، بوستان و قصاید شیخ سعدی به نمایش درآمده‌اند. در اطراف مقبره سعدی، آرامگاه عارف‌ها و شاعران زیادی همچون شوریده شیرازی قرار دارد.

آرامگاه سعدی

یکی از جاهای دیدنی این مجموعه حوض ماهی است که در نزدیکی مزار سعدی قرار دارد. آب این حوض از چشمه زلالی که در زیر آن قرار دارد تامین می‌شود؛ بر اساس باوری قدیمی، آب حوضچه‌های آرامگاه خاصیت شفابخشی داشته است. امروزه بسیاری از بازدیدکنندگان آرامگاه برای برآورده شدن آرزوهایشان، سکه‌ای داخل حوضچه می‌اندازند.

  • ساعت بازدید: ۰۸:۰۰ تا ۲۰:۰۰

  • آدرس: شیراز، انتهای خیابان بوستان، کنار باغ دلگشا

آدرس آرامگاه سعدی روی نقشه گوگل

Map 1

آرامگاه حافظ | تفالی به دیوان حافظ شیرازی

یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های دیدنی شیراز آرامگاه خواجه شمس الدین محمد شیرازی ملقب به حافظ، غزل‌سرا  و شاعر بزرگ ایرانی است. طراحی منحصر به فرد این بنا یکی از بهترین کارهای آندره گدار، معمار فرانسوی، به شمار می‌رود. دورتادور بنای اصلی آرامگاه حافظ هشت ستون خوش‌تراش دیده می‌شود که نمادی از قرن هشت، یعنی قرنی که حافظ در آن می‌زیسته، هستند. نمای داخلی گنبد آرامگاه، با کاشی‌کاری معرق با گره‌های هندسی اسلامی تزئین شده و نمای بیرونی گنبد، دارای ورقه‌های مسی است که زیبایی این مجموعه را دوچندان کرده‌اند.

آرامگاه حافظ

 این مجموعه دارای دو صحن شمالی و جنوبی است که توسط تالاری از هم جدا شده‌اند. تالار حافظیه با سبک ایرانی – اسلامی در دوره زندیه ساخته شده و با ۲۰ ستون سنگی به ارتفاع ۵ متر، جلوه خیره‌کننده‌ای دارد. محیط حافظیه در شب حال و هوای دیگری دارد؛ نشستن در فضای آرام چایخانه سنتی و گرفتن فال حافظ در کنار مقبره ایشان حس و حال معنوی بی‌نظیری را به گردشگران هدیه می‌دهد.

  • ساعت بازدید: ۰۸:۰۰ تا ۲۱:۰۰

  • آدرس: شیراز، حدفاصل چهاراه ادبیات و چهارراه حافظیه، روبروی ورزشگاه حافظیه

آدرس آرامگاه حافظ روی نقشه گوگل

Map 1

دروازه قرآن | نمادی از شهر شیراز

یکی از دروازه‌های به جا مانده از شیراز قدیم دروازه قرآن محسوب می‌شود که در تنگه الله اکبر و شمال شرقی شیراز قرار دارد. ساخت این دروازه به دستور عضدالدوله دیلمی انجام شد و وجه تسمیه آن قرآنی است که بالای این دروازه قرار دادند تا مسافران به سلامت از زیر آن عبور کنند. این قرآن نفیس که در دوره زندیه ساخته شده بود، به دلیل حجیم و سنگین بودن به قرآن «هفده من» شهرت دارد و امروزه از آن در موزه پارس نگهداری می‌شود. دورتادور بنای دروازه هم آیاتی از قرآن به خط ثلث و نسخ نوشته شده است.

برای آشنایی بیشتر با دروازه قرآن مقاله همه چیز درباره دروازه قرآن را مطالعه کنید.

دروازه قرآن 1

این دروازه که در طول زمان بارها تخریب، ویران و تجدید بنا شده، یکی از نمادهای اصلی شهر شیراز است و محبوبیت زیادی بین مردم شیراز و گردشگران دارد. در نزدیکی این دروازه، آرامگاه خواجوی کرمانی و پارک کوهپایه قرار گرفته و مکانی دلنشین برای گذراندن اوقات فراغت به حساب می‌آید. این بنا در سال ۱۳۷۵ به ثبت ملی رسیده است.

  • ساعت بازدید: ۲۴ ساعته

  • آدرس: شیراز، بزرگراه شیراز-مرودشت، ورودی شهر شیراز

آدرس دروازه قرآن روی نقشه گوگل

Map 1

خانه منطقی نژاد | در میان بافت قدیمی شیراز

یکی از یادگارهای باشکوه به جا مانده از دوران قاجار خانه تاریخی منطقی نژاد است که در دل بافت قدیمی شیراز، در نزدیکی حرم مطهر شاهچراغ قرار دارد. این خانه متعلق به یکی از تاجران شیراز به نام منطقی‌نژاد بوده و در سال ۱۳۱۱ توسط هنرمندان و معماران برجسته شیرازی ساخته شده است.

خانه منطقی نژاد 1

نام این اثر ارزشمند در سال ۱۳۵۲ به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد. این خانه تاریخی پس از بازسازی و مرمت در سال ۱۳۸۴ با عنوان موزه هنرهای اسلامی و موزه‌های آواها و نواها میزبان گردشگران و علاقه‌مندان است. اگر در زمان رزرو هتل شیراز به سراغ یکی از هتل‌ها یا اقامتگاه‌های سنتی این شهر بروید، می‌توانید از نزدیک حال و هوای این خانه‌های قدیمی را حس کنید.

  • آدرس: شیراز، بلوار دستغیب، بلوار ۹ دی، پشت مسجد

آدرس خانه منطقی نژاد روی نقشه گوگل

Map 1

خانه فروغ الملک | موزه هنر مشکین فام

یکی از جاذبه های دیدنی شهر شیراز خانه فروغ‌ الملک است که در محله قدیمی سنگ سیاه شیراز قرار دارد. قدمت این خانه تاریخی به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی بازمی‌گردد. این بنا برای استفاده مسکونی  ساخته شده و دارای دو بخش اندرونی و بیرونی با دو حیاط جداگانه، آشپزخانه، عمارت شاه‌نشین، حوض‌خانه، حمام، اصطبل و… است.

خانه فروغ الملک

خانه فروغ‌الملک در سال ۱۳۸۱ پس از مرمت و بازسازی توسط آقای حسن مشکین فام، به موزه تبدیل شد و امروزه با نام موزه هنرهای مشکین فام میزبان عموم مردم است. این موزه‌ی کوچک و دوست داشتنی در واقع مجموعه‌ای از آثار هنری هنرمندان معاصر مانند نقاشی‌ها، آثار خوشنویس‌ها و حجاری‌های ارزشمند است.

  • ساعت بازدید: ۰۹:۰۰ تا ۱۲:۰۰ – ۱۶:۰۰ تا ۱۸:۰۰

  • آدرس: شیراز، محله سنگ سیاه، پشت امامزاده بی بی دختران

آدرس خانه فروغ الملک روی نقشه گوگل

Map 1

موزه سنگ هفت تنان

یکی از بناهای یادگار دوران زندیه تکیه هفت تنان یا موزه سنگ است که در دامنه کوه چهل مقام، در شمال شیراز قرار دارد. وجه تسمیه این جاذبه وجود هفت قبر عارف گمنام در آن است. کریم خان زند که احترام ویژه‌ای برای این بزرگان قائل بود دستور داد تا هفت سنگ بزرگ بدون کتیبه‌ای بر روی هر کدام نصب شود.

موزه سنگ هفت تنان

به محض ورود به این باغ، حوض بزرگی روبه‌رویتان خودنمایی می‌کند و انواع درختان ۲۰۰ ساله مثل سرو، کاج و نارنج به چشم می‌خورد. این بنا به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود. یکی از زیباترین قسمت‌های این عمارت دو ستون‌ سنگی بزرگ در قسمت شمالی و طبقه دوم بنا است که یا نقاشی‌های مفهومی و بسیار زیبایی تزیین شده‌اند. نام این اثر از سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.

  • ساعت بازدید: ۰۷:۳۰ تا ۱۹:۳۰

  • آدرس: شیراز، پای کوه چهل مقام، شمال آرامگاه حافظ

آدرس موزه سنگ هفت تنان روی نقشه گوگل

Map 1

معرفی باغ‌های شیراز 

شیراز است و فصل زیبای بهار آن. فصل سرسبزی و عطر بهار نارنج معروفش. در این فصل به ویژه اردیبهشت ماه اگر گذرتان به شیراز افتاد برای دیدن زیبایی های این شهر بی نظیر حتما سری به باغ های معروف آن بزنید. در ادامه با زیباترین باغ های شیراز آشنا خواهید شد. 

باغ ارم شیراز | تلفیق تاریخ و طبیعت در یک قاب

وقتی به شیراز سفر کردید، دیدن باغ ارم را فراموش نکنید. این باغ تاریخی ۱۱۰۰ متر مربعی در عین زیبایی‌های معماری پر از گل‌های متنوع و زیبایی که آن را تبدیل به یک باغ گل تمام عیار کرده است. درختان تنومند و سربه فلک کشیده در کنار معماری ایرانی زیبایی آن را دو چندان کرده است.

باغ ارم

ساخت باغ ارم شیراز به قرن ۱۰ و ۱۱ شمسی بر می‌گردد. اما این باغ در دوره کریم خان زند بازسازی شد. ناصرالدین شاه عمارت ایلخانی را در این باغ ساخت و حالا این محل آرامگاه برخی از بزرگان ایل قشقایی است. پس از بازدید از این باغ می‌توانید به سراغ دیگر اماکن دیدنی نزدیک باغ ارم مانند آرامگاه حافظ، آرامگاه سعدی، ارگ کریمخانی و بازار وکیل بروید.

  • ساعت:بازدید هر روز هفته ۸ الی ۲۰:۳۰
  • آدرس: شیراز، خیابان ارم

باغ دلگشا | عطر بهار نارنج در عمارت کلاه فرنگی

عطر بهار نارنج را در این باغ بیش از هر جای دیگری می‌توانید احساس کنید. باغ دلگشا نیز در دسته باغ‌های قدیمی و زیبای شیراز است که قدمت آن به دوران ساسانیان بر می‌گردد. در دوره صفویه از این باغ به عنوان مکان تفریحی استفاده می‌شده اما در دوران حکومت زندیه بخش زیادی از باغ تخریب شد. کریم خان زند این باغ را بازسازی کرد و دوباره تبدیل به محلی پرطرفدار و جذاب شد. در دوره قاجار حاج ابراهیم اعتماد الدوله شیرازی باغ دلگشا آن را بازسازی کرد.

باغ دلگشا

جالب است بدانید دوران بازسازی این باغ حدود سه دهه طول کشید اما پس از آن به مدت ۵۰ سال در تملک دختر قوام الملوک و همسرش ناظم الملک بود. بهترین عمارت کلاه فرنگی در این باغ ساخته شده که نسبت به نمونه‌های دیگر آن جذاب‌تر است. در این باغ موزه‌ای وجود دارد که از آثار دوره هخامنشیان تا قاجار در آن نگهداری می‌شود. دروازه قرآن، مسجد نصیر الملک، آرامگاه سعی و حافظ نیز در فاصله کمی از این باغ قرار دارد، که پس از فراغت از بازدید باغ دلگشا می‌توانید از آنها دیدن کنید.

  • ساعت بازدید: نیمه اول سال ۸ تا ۲۳ و نیمه دوم سال ۸ تا ۲۲  
  • آدرس: شیراز، حد فاصل خیابان دلگشا و نارنجستان

باغ عفیف آباد | جای پای هنر زنانه در قلعه گلشن

باغ ۱۲۷ هزار متر مربعی عفیف آباد یکی از باغ های زیبا و البته خاص شیراز است که در سفر به این شهر باید از آن دیدن کنید. پیشینه این باغ به دوره صفویه برمی گردد. در دل این باغ قلعه ای سنگی به نامه قلعه گلشن ساخته شده که در دوران صفویه به طور ویژه مورد توجه بود.

باغ عفیف آباد

در دوران قاجاریه محمد علی خان قوام الملک این باغ را خریداری کرد و با نوسازی آن حیاتی دوباره به آن بخشید. طی این سال ها که قلعه گلشن به شدت آسیب دیده بود تخریب و به جای آن عمارت کنونی عفیف آباد ساخته شد. وجه تسمیه این باغ به آخرین بانی باغ یعنی عفیفه خانم، خواهرزاده قوام الملک بر می گردد. پس از آن عفیفه خانم این باغ را رونق داد و از همان زمان این باغ نام عفیف آباد را به خود گرفت. از سال ۱۳۵۱ این باغ در فهرست آثار ملی قرار دارد.

باغ ایرانی، حمام سنتی، قهوه خانه، موزه عبرت، موزه نظامی، و کاخ سلطنتی اصلی مهمترین بخش های باغ عفیف آباد است که حتما باید از آن دیدن کنید.

  • ساعت بازدید: نیمه اول سال ۸ تا ۱۹ و نیمه دوم سال ۸ تا ۱۷  
  • آدرس: شیراز، انتهای خیابان عفیف آباد

باغ جهان نما | گلستان محبوب پادشاهان 

از دیگر باغ‌های تاریخی شیراز می‌توان به باغ جهان نما اشاره کرد. قدمت این باغ به قرن  هشتم شمسی بر می‌گردد. در دوران زندیه، به ویژه زمانی که کریم خان زند به قدرت رسید یکی از محبوب ترین باغ‌های شیراز بود. به محض ورود به شیراز، نخستین باغی که نگاه شما را جلب می ‌کند باغ جهان نما است.

باغ جهان نما

این باغ در حیابان حافظ یا همان دروازه قرآن قرار گرفته است. این باغ در دوران کریمخان زند با نام باغ وکیل نیز شناخته می‌شد. اما در دوران فتحعلی شاه این باغ نام جهان نما را به خود گرفت. گفته می شود باغ جهان نما چنان تیمور گورکانی را مسحور کرده بود که به دستور وی شبیه این باغ را در سمرقند ساختند.

  • ساعت بازدید: ۸:۳۰  تا ۲۱
  • آدرس: شیراز، ضلع شرقی خیابان حافظ، بالاتر از میدان حافظیه

بهترین دیدنی های شیراز | بناهای مذهبی

 

BET RESTRANTS OF SHIRAZ 1 ۲۳ بهترین رستوران های شیراز

شیراز از جمله معدود شهرهایی است که در کنار جاذبه های تاریخی و تفریحی، جاهای دیدنی مذهبی زیادی هم دارد که هر ساله میزبان هزاران مسلمان و شیعه از سراسر ایران قرار می‌گیرند. در ادامه، تعدادی از معروف‌ترین و مهمترین جاذبه های زیارتی شیراز معرفی شده‌اند:

آرامگاه شاهچراغ | هم زیارت، هم سیاحت

مهم‎ترین جاذبه‌ی مذهبی شهر شیراز حرم مطهر احمد بن موسی است که به شاهچراغ شهرت دارد. احمد بن موسی در واقع برادر امام رضا (ع) و پسر امام موسی کاظم (ع) است که در راه سفر خود به خراسان برای پیوستن به برادرش، توسط خلیفه عباسی مامون در شیراز به شهادت رسید. آرامگاه حضرت شاهچراغ علاوه بر معماری فوق‌العاده و چشمگیرش، با تزیینات زیبای آیینه‌کاری و کاشی‌کاری، چشم هر گردشگر و زائری را به خود خیره می‎‌کند.

آرامگاه شاهچراغ

حیاط آرامگاه دو در اصلی ورودی در سمت شمال و جنوب حرم دارد و در چهار طرف حرم، چهار شاه‌نشین دیده می‌شود. حرم حضرت احمد بن موسی در شاه‌نشین زیر گنبد و سمت غرب حیاط قرار دارد و در سمت شرق حیاط حرم برادر ایشان حضرت سیدمیر محمد (ع) به خاک سپرده شده است. حرم چهار صحن به نام‌های صحن اصلی، صحن عتیق، صحن امام جواد (ع) و صحن حضرت معصومه (ع) نیز دارد.

  • ساعت بازدید: ۲۴ ساعته

  • آدرس: شیراز، خیابان ۹ دی

آدرس آرامگاه شاهچراغ روی نقشه گوگل

Map 1

مسجد جامع عتیق | قدیمی‌ترین مسجد شهر شیراز

یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران، مسجد جامع عتیق است که به نام مسجد جمعه نیز شناخته می‌شود. مسجد جامع عتیق قدیمی‌ترین مسجد شهر شیراز است که در قلب تاریخی این شهر، در شرق حرم مطهر شاه‌چراغ قرار دارد. این مسجد که در سفرنامه ابن بطوطه با عنوان مسجدی بی‌نظیر در هفت اقلیم از آن یاد شده، اولین هسته‌ مذهبی شیراز محسوب می‌شود. با استناد به کتیبه‌های قدیمی، قدمت این بنا به اواخر سال‌های ۲۰۰ هجری قمری برمی‌گردد.

مسجد جامع عتیق

مهمترین ورودی مسجد، ورودی شمالی است که با کاشی‌کاری زیبا تزیین شده‌ و روی کتیبه‌های سردر این ورودی نام ۱۲ امام حک شده که به زمان صفویان برمی‌گردد. به محض ورود به حیاط مسجد، آنچه در نگاه اول توجه‌ها را به خود جلب می‌کند، عمارت چهارگوش خدایخانه است که ستون‌های مدور با کتیبه‌های قدیمی در گوشه‌های آن جلوه‌ای زیبا دارند. این عمارت در گذشته محل نگهداری قرآن و کتاب‌های دینی، تدریس مسائل دینی و تلاوت قرآن بوده است.

  • ساعت بازدید: ۰۸:۰۰ تا ۲۰:۰۰

  • آدرس: شیراز، ضلع جنوب شرقی شاهچراغ

آدرس مسجد جامع عتیق روی نقشه گوگل

Map 1

امامزاده علی‌ بن حمزه

آرامگاه علی‌بن حمزه یکی از بناهای مذهبی و تاریخی شیراز است که به نوه حضرت امام موسی کاظم (ع)، حضرت شاه میرعلی‌بن حمزه‌بن موسی کاظم تعلق دارد. ضریح ایشان با قلمزنی و خاتم‌کاری زیبایی تزیین شده که چشم هر زائری را به خود جذب می‌کند. در ورودی این آرامگاه دری منبت‎‌کاری شده و منحصر به فرد دارد که از دیگر زیبایی‌های این بقعه به حساب می‌آید.

امامزاده علی بن حمزه

این مکان مقدس در شمال شرق شیراز در نزدیکی دروازه قرآن واقع شده است.

  • ساعت بازدید: ۰۸:۰۰ تا ۱۸:۰۰

  • آدرس: شیراز، خیابان حافظ، نبش خیابان شهید عمادی

آدرس امامزاده علی‌ بن حمزه روی نقشه گوگل

Map 1

آرامگاه باباکوهی | در دامنه رشته‌ کوه‌های شمالی شیراز

یکی از دیدنی های شیراز، آرامگاه باباکوهی است که قدمت آن به زمان آل بویه برمی‌گردد. این آرامگاه در دامنه رشته‌ کوه‌های شمالی شهر شیراز قرار دارد و گردشگران با ۳۰ دقیقه پیاده‌روی می‌توانند خود را به این مکان مذهبی برسانند. مسیر رسیدن به این آرامگاه با قرارگیری در دل کوه، تبدیل به یکی از مسیرهای کوهنوردی شیرازی‌ها شده و نمایی بی‌نظیر از شهر را به مردم هدیه می‌دهد.

آرامگاه باباکوهی

در دل کوه، دو غار وجود دارد که درون یکی از آن‌ها آرامگاه شیخ ابوعبدالله محمد بن عبدالله معروف به باباکوهی قرار گرفته و دیگری محل زندگی یکی از عارفان آن دوره بوده است.

  • ساعت بازدید: ۲۴ ساعته

  • آدرس: رشته کوه‌های شمالی شهر شیراز، سمت چپ دروازه قرآن، کوه باباکوهی

آدرس باباکوهی روی نقشه گوگل

Map 1

 

Travel Guide to Shiraz راهنمای سفر به شیراز

جاذبه های توریستی تفریحی شیراز

اگر پس از بازدید از مکان های دیدنی شیراز هوس تفریح به سرتان زد، می‌توانید به جاهایی که در ادامه معرفی شده است بروید و لحظات لذت‌بخش و خاطره‌انگیزی را برای خود رقم بزنید:

مجتمع خلیج فارس شیراز

خرید و پاساژگردی برای اکثر افراد یکی از جذابیت‌های سفر محسوب می‌شود. یکی از جاهای تفریحی و توریستی شیراز، مجتمع خلیج فارس است که دومین مال بزرگ ایران بعد از ایران مال تهران نیز به حساب می‌آید.

مجتمع خلیج فارس شیراز

این مجتمع تجاری با بیش از ۲۵۰۰ واحد تجاری در زمینی به مساحت ۵۰۰۰۰۰ مترمربع واقع شده است و گردشگران می‌توانند ساعت‌ها به خرید و تفریح در این مجتمع بپردازند. از جمله خدمات و امکانات این مجموعه می‌توان شهربازی بزرگ، سینماهای لوکس، چندین رستوران و کافی‌شاپ، هایپراستار و… را نام برد.

  • ساعت بازدید: ۰۹:۰۰ تا ۲۳:۰۰

  • آدرس: شیراز، بزرگراه دکتر حسابی، ابتدای ورودی شهر جدید صدرا

آدرس و نقشه مجتمع خلیج فارس روی نقشه گوگل

Map 1

گهواره دید | از جاذبه‌های کمتر شناخته شده‌ شیراز

یکی از جاذبه‌های کمتر شناخته شده‌ شیراز گهواره‌ی دید است که با نام‌هایی همچون گنبد عضد یا گهواره دیو نیز شناخته می‌شود. در دوره دیلمیان، عضدالدوله پس از ساخت دروازه قرآن، گهواره دید را بر روی کوه شرقی دروازه قرآن به نام کوه چهل مقام بنا کرد. این بنای تاریخی در سال ۱۳۵۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

گهواره دید

دلیل ساخت این چهارطاق بر روی قله کوه، دیدبانی و خبررسانی بوده است. یکی از مسیرهای منتهی به گهواره دید پارک کوهپایه است که مکانی ایده‌آل برای پیاده‌روی به حساب می‌آید و در نهایت چشم‌اندازی زیبا از شهر شیراز به مشتاقان هدیه می‌دهد.

  • ساعت بازدید: ۲۴ ساعته

  • آدرس: ورودی شمالی شهر شیراز، روبروی دروازه قرآن

آدرس گهواره دید روی نقشه گوگل

Map 1

پارک کوهستانی دراک | از بهترین تفریحات شیراز

یکی از بهترین تفرجگاه‌های شهر توریستی شیراز پارک کوهستانی دراک است که در دامنه کوه دراک قرار دارد. این پارک که یکی از محبوب‌ترین مراکز گردشگری برای شیرازی‌ها و گردشگران به شمار می‌آید چشم‌اندازی زیبا به شهر شیراز ویژه در شب دارد.

پارک کوهستانی دراک

پارک کوهستانی دراک میزبان طولانی‌ترین زیپ‌لاین ایران با طول ۱۲۰۰ متر و ارتفاع ۲۰۰ متر است که از هیجان‌انگیزترین تفریحات این پارک به حساب می‌آید. وجود پل چوبی معلق در این پارک از دیگر جذابیت‌های این مجموعه است.

  • ساعت بازدید: ۰۸:۰۰ تا ۲۳:۰۰

  • آدرس: شیراز، بزرگراه حسین‌الهاشمی

آدرس پارک کوهستانی روی نقشه گوگل

Map 1

پارک آزادی | از قدیمی‌ترین پارک‌ های شیراز

یکی از قدیمی‌ترین پارک‌ های شیراز، پارک شهر یا پارک آزادی است که بزرگ‌ترین پارک شیراز هم محسوب می‌شود. این پارک در شمال شیراز، نزدیک به فلکه‌ معروف گاز قرار دارد و در سال ۱۳۴۵ در زمینی به مساحت ۲۰۰۰۰۰ متر مربع ساخته شده‌ است.

پارک آزادی

شهربازی این پارک یکی از مهیج‌ترین شهربازی‌های شیراز به حساب می‌آید که دارای وسایل بازی همچون چرخ و فلک، ترن هوایی و کشتی وایکینگ‌ها است. در وسط این پارک دریاچه‌ای مصنوعی وجود دارد که می‌توانید در آن قایق‌سواری کنید. پارک آزادی با داشتن لانه‌ای بزرگ مخصوص پرندگان، محل خوبی برای دیدن پرندگان از نزدیک است.

  • ساعت بازدید: ۲۴ ساعته

  • آدرس: شیراز، فلکه گاز، بلوار آزادی

آدرس پارک آزادی روی نقشه گوگل

Map 1

پیست اسکی پولادکف سپیدان | از بهترین جاهای دیدنی شیراز در زمستان

پیست اسکی پولادکف در سپیدان، اولین پیست اسکی جنوب ایران و با ۵۰۰ متر هکتار، دومین پیست بزرگ بین‌المللی است. این مکان تفریحی در جاده سپیدان به آبشار مارگون قرار دارد و در فصل زمستان، مکانی عالی برای انجام ورزش‌های زمستانی است. علاوه بر این، در تابستان نیست بازار اسکی روی چمن حسابی داغ است و گردشگران زیادی برای تغریح به این مکان می‌روند. از امکانات رفاهی پیست اسکی پولادکف سپیدان می‌توان به هتل ۴۵۰۰ متری پولادکف، تل اسکی، آموزشگاه اسکی، غذاخوری، ماشین کوهستان و… اشاره کرد. اگر عاشق ورزش‌های زمستانی هستید، در سفر به شیراز در فصل زمستان، حتما به پیست اسکی پولادکف سر بزنید.

پیست اسکی پولادکف سپیدان

  • ساعت بازدید: شبانه‌روزی

  • آدرس: فارس، سپیدان، ۸۵ کیلومتری شمال غرب شیراز

آدرس پیست اسکی پولادکف سپیدان روی نقشه گوگل

Map 1

مکان های دیدنی شیراز را نباید از دست داد! 

مکان‌های دیدنی شیراز بسیار زیاد هستند. در این مطلب سعی کردیم اصلی‌ترین جاذبه‌ها و جا‌های دیدنی شیراز را به شما معرفی کنیم. این شهر باغ‌های زیبا و چشم‌نواز بسیاری دارد که می‌توانید به صورت کامل‌ در مقاله زیباترین باغ های شیراز با آن‌ها آشنا شوید.

اگر شما نیز تجربه سفر به شیراز را داشته‌اید، نظرتان را درباره این شهر برای ما بنویسید. به نظر شما کدام جاذبه شیراز بیشتر از همه ارزش دیدن دارد؟

سوالات متداول درباره جاهای دیدنی شیراز

باغ‌های دیدنی شیراز کدام‌اند؟

باغ ارم، باغ عفیف‌آباد، باغ نارنجستان، باغ دلگشا، باغ جهان‌نما

جاهای دیدنی شیراز در زمستان کدام اند؟

پیست اسکی پولادکف در جاده سپیدان به آبشار مارگون قرار دارد و در فصل زمستان، مکانی عالی برای انجام ورزش‌های زمستانی است.

بهترین زمان سفر به شیراز چه فصلی است؟

فصل بهار و اردیبهشت ماه، بهترین زمان سفر به شیراز است.

5 نظرات

  1. درود بر شما از مکانهای تفریحی شیراز میتوان به باغ وحش و باغ گلها و پارک جنگلی پالایشگاه و پیست موتورکراس پارک پنجاه هکتلری مادر و پارک ابی کوثر و لیزرتک شهرک گلستان و فان دی لند و ترامپولین پارک دراک و سرسره بزرگ پارک دراک اشاره نمود

  2. واقعا برام عجیب بود، جاهای دیدنی شیراز رو نوشتید و تخت جمشید و پاسارگاد رو نیاوردین داخلش؟ فلانی تودی جان همیشه سایت شما رو انتخاب میکردم، ولی دیگه محاله روی لینک‌تون کلیک کنم

نظرات

لطفا نظر خود را وارد کنید!
لطفا نام خود را اینجا وارد کنید