روستای ابیانه کاشان | سرزمین خاک سرخ!

در قلب کویر ایران، روستایی سرخ‌رنگ به‌نام ابیانه خودنمایی می‌کند. روستای ابیانه کاشان، در جنوب این شهر و در شهرستان نطنز واقع شده و مانند نقاشی زنده‌ای از تاریخ و فرهنگ ایران است. کوچه‌های باریک و سنگفرش‌شده، خانه‌های خشتی با درهای چوبی کهنه و مردمی با لباس‌های سنتی، تصویری از ایرانِ قدیم را در ذهن تداعی می‌کنند. در این مطلب از مجله گردشگری فلای‌تودی، قرار است شما را به یکی از زیباترین روستاهای ایران، یعنی روستای ابیانه کاشان ببریم و این بهشت گمشده را به‌طور کامل معرفی کنیم.

آشنایی با کهن روستای ابیانه | روستای پلکانی کاشان

سفر به یکی از خاص‌ترین جاهای دیدنی کاشان، یعنی روستای ابیانه، سفری به اعماق فرهنگ و هنر این سرزمین است. اصالت و سادگی در هر گوشه این روستا به چشم می‌آید. مردمان مهمان‌نواز و خونگرم ابیانه همواره با آغوش باز پذیرای مسافران هستند و خاطرات خوشی را برای آن‌ها رقم می‌زنند. چشیدن غذاهای محلی و سنتی ابیانه، مانند آش ترخینه و کشک‌بادمجان نیز لذتی وصف‌ناپذیر دارد.

دامداری، کشاورزی و باغداری، شغل‌های اصلی مردم این روستا هستند و از این روش‌ها کسب درآمد می‌کنند. در این روستا، برای آبیاری کشتزارها و باغ‌ها از آب هفت رشته قنات استفاده می‌شود و بادام و گردو،گندم، جو، آلو، گلابی، زردآلو، سیب‌زمینی و سیب، نتیجه تلاش محلی‌های سخت‌کوش این روستا است. از دیگر راه‌های امرار‌معاش در روستای ابیانه کاشان، قالی‌بافی و گیوه‌بافی است. 

آشنایی با آب و‌ هوای روستای ابیانه

ارتفاع روستای ابیانه از سطح دریا، ۲۲۲۲ متر است و به همین سبب، آب‌و‌هوایی سرد و معتدل دارد. شکل‌گیری این روستا نیز در ارتفاعات بوده و کوهپایه‌هایی که اطراف آنجا وجود دارند، مانند سپری محکم‌ هستند و از حمله بلایای طبیعی به این روستا، جلوگیری می‌کنند. 

با آنکه ابیانه در دل کویر قرار دارد، به‌واسطه وجود رودخانه‌ها و چشمه‌های کوچک، بیشه‌زارهای سرسبزی در آنجا شکل گرفته است. تابستان‌های ابیانه، گرم و زمستان‌های آن نیز سرد هستند. یسمون، هرده و پل، ۳ محله تشکیل‌دهنده روستای ابیانه محسوب می‌شوند. خانه‌های خشتی و سنگی با بام‌های قرمز، در امتداد کوچه‌های باریک و پرپیچ‌و‌خم، منظره‌ای زیبا خلق کرده‌اند و بدون شک تماشای آن‌ها برای گردشگران، بسیار لذت‌بخش خواهد بود.

روستای ابیانه کجاست؟ 

روستای ابیانه کاشان، در دامنه کوه کرکس قرار دارد. قدمت این روستا را ۱۵۰۰ سال می‌دانند و به همین سبب، تبدیل به سوژه عکاسی بسیاری از گردشگران شده است. از نظر موقعیت جغرافیایی، ابیانه در ۷۰ کیلومتری جنوب شهر کاشان در استان اصفهان و همچنین ۴۰ کیلومتری شمال‌غرب شهر نطنز قرار گرفته و تبدیل به پناهگاهی برای فرار از دنیای مدرن شده است. 

چطور به ابیانه برویم؟ 

با احداث اتوبان کاشان-‌نطنز-اصفهان در سال‌های اخیر، رسیدن به این روستای زیبا، آسان‌تر از قبل هم شده است. اگر از سمت استان قم به روستای ابیانه می‌روید، می‌توانید از اتوبان خلیج‌فارس که قم و اصفهان را به یکدیگر متصل کرده، استفاده کنید. در این مسیر، باید از خروجی ابیانه وارد جاده شوید و با عبور از روستاهای یارند، هجن، برزه، کماجان و طره به ابیانه برسید.

• فاصله اصفهان تا ابیانه: از اصفهان تا روستای ابیانه ۱۷۴ کیلومتر فاصله است و سفر با خودروی شخصی حدود ۲ ساعت طول می‌کشد.
• فاصله کاشان تا ابیانه: از کاشان تا روستای ابیانه ۸۷٫۶ کیلومتر فاصله است و سفر با ماشین ۷۵ دقیقه طول می‌کشد.
• فاصله تهران تا ابیانه: از تهران تا روستای ابیانه ۳۱۹ کیلومتر فاصله است و سفر با ماشین حدود ۴ ساعت طول می‌کشد.
• فاصله نطنز تا ابیانه: از نطنز تا روستای ابیانه ۴۱٫۴ کیلومتر فاصله است و سفر با ماشین حدود ۴۵ دقیقه طول می‌کشد.
• آدرس روستای ابیانه: استان اصفهان، ۳۵ کیلومتری شمال‌‌غربی شهر نطنز، روستای ابیانه. 

گشتی در تاریخچه روستای ابیانه کاشان

از آنجایی که این روستا بیدستان‌های سرسبزی داشته است، بر همین اساس، نام آن را ویونا (Viuna) انتخاب کرده‌اند؛ با گذر زمان، این نام تبدیل به ابیانه شد. ریشه نام “ابیانه” را می‌توان در زبان محلی یافت که «وی» به معنی بید و «ویانه» به معنی بیدستان است.

اگرچه سند دقیقی مبنی بر تعیین قدمت این روستا وجود ندارد، اما پژوهشگران و باستان‌شناسان، معتقدند ابیانه قصه‌ای ۴۵۰۰ ساله را در سینه دارد و از کهن‌ترین سکونتگاه‌های بشری در حاشیه کویر ایران به شمار می‌رود. آثار و بناهای تاریخی ابیانه، در واقع گنجینه‌ای از دوران‌های مختلف را به نمایش گذاشته‌اند؛ از شکوه معماری ساسانی و سلجوقی گرفته تا اصالت دوره صفوی و قاجاری، همه‌و‌همه در ابیانه جمع شده‌اند تا تاریخ پرفراز‌و‌نشیب این سرزمین را به تصویر بکشند.

بازتاب فرهنگ و هویت در پوشش مردم ابیانه

فاصله زیاد روستا با شهر، موجب شده است که آداب‌و‌رسوم ابیانه در تمامی جوانب حفظ شود. مردمان این شهر، همواره لباس‌های سنتی بر تن داشته و به اصالت خود به‌خوبی پایبند بوده‌اند. مراسم‌ سنتی مانند آیین گلاب‌گیری و برداشت محصول، فرصتی برای تجلی این اصالت و همبستگی است.

پوشش مردم ابیانه نیز بسیار زیباست. پوشش زنان روستای ابیانه کاشان، دامن‌هایی دولایه و پرچین است که لایه پایینی آن به‌رنگ مشکی و لایه بالایی نیز رنگارنگ است. از دیگر مشخصه‌های پوشش بانوان این خطه، می‌توان به چارقد یا روسری‌های گلدار بزرگی اشاره کرد که تا پایین کمرشان را پوشش می‌دهد. مردان روستای ابیانه نیز مانند بانوان، پوشش خاص خودشان را دارند. آقایان شلوارهای گشادی که دبیت نامیده می‌شوند را با بلوزهای بلند می‌پوشند. 

معماری خانه‌های ابیانه | شاهکاری از خلاقیت و ذوق ایرانی

در میان تعداد بسیار زیاد روستاهای تاریخی ایران، روستای ابیانه کاشان با معماری منحصربه‌فرد خود، تبدیل به یک جاذبه گردشگری جذاب و خاص شده است. خانه‌های ابیانه، ساختار پله‌ای دارند. مصالح به‌کار‌رفته در ساخت این خانه‌ها، یعنی سنگ، خاک و چوب، همگی از طبیعت پیرامون روستا تهیه شده‌اند. این امر نه‌تنها بر زیبایی و اصالت روستا افزوده، بلکه نمادی خارق‌العاده از همزیستی مسالمت‌آمیز انسان و طبیعت در ابیانه است. 

در این خانه‌ها، نشانه‌های خلاقیت و ظرافت به‌وضوح قابل مشاهده است. تناسبات دقیق در ساخت خانه‌ها، استفاده از مصالح بومی و سازگار با محیط‌زیست، استفاده از بادگیرها برای تهویه مطبوع به‌شکلی طبیعی، توجه به اقلیم و شرایط آب‌و‌هوایی منطقه و تعبیه روزنه‌ها و نورگیرها در جهت استفاده از نور خورشید، تنها نمونه‌هایی از این ظرافت و هوشمندی هستند.

معرفی جاهای دیدنی روستای ابیانه کاشان 

ابیانه، تنها یک روستا نیست؛ بلکه موزه‌ای زنده از تاریخ و فرهنگ ایران است. سفر به این روستای منحصربه‌فرد، فرصتی عالی برای آشنایی با آداب‌و‌رسوم گذشتگان و کسب تجربه زندگی در فضایی صمیمی است. اگر به‌دنبال سفری متفاوت و خاطره‌انگیز هستید، پیشنهاد می‌کنیم ابیانه را در صدر فهرست سفرهایتان قرار دهید. در ادامه همراه با شما، کوچه‌به‌کوچه ابیانه را زیر پا می‌گذاریم و به معرفی جاذبه‌های گردشگری این روستا می‌پردازیم.

آتشکده ابیانه | قدیمی‌ترین اثر تاریخی روستا 

آتشکده هرپک ابیانه، قدیمی‌ترین اثر تاریخی این روستا است. این آتشکده، معبدی متعلق به زرتشتیان بوده که برای عبادت و راز‌و‌نیاز به آنجا می‌رفتند. با گذشت زمان و فرسایش‌های رخ‌داده، اکنون تنها تالاری کوچک از طبقه تحتانی آن بر جای مانده است. 

نام این معبد نیز رازهایی به همراه دارد. برخی معتقدند که این نام از گویش ابیانه گرفته شده و به معنی «زیر پله» است؛ در حالی که عده‌ای دیگر، آن را برگرفته از نام «هارپاک»، یکی از چهره‌های مهم در تاریخ هخامنشی و ماد می‌دانند. این سازه باشکوه، متعلق به دوران هخامنشیان است که در طول زمان، فراز‌و‌نشیب‌های بسیاری را به خود دیده و سرانجام در دوره ساسانیان، به اوج شکوه و جلال خود رسیده است. این بنای سه‌طبقه که به‌شکل چهار‌طاقی ساخته شده است، در راسته اصلی روستا خودنمایی می‌کند. 

زیارتگاه هینزا | محل دفن دختر امام موسی بن جعفر (ع)

در اعماق دره‌ای باریک در جنوب‌شرقی روستای ابیانه کاشان، بانویی گرامی در دل صخره‌ها به خاک سپرده شده است. زیارتگاه هینزا که به‌گفته مردم محلی، محل تدفین بی‌بی زبیده خاتون (س)، دختر امام موسی بن جعفر (ع) است، امروزه مقصدی روحانی برای زائران و گردشگران این روستا به حساب می‌آید.

این زیارتگاه در دل صخره‌ای کوهستانی جای گرفته و از ۲ بخش اصلی تشکیل شده است؛ یک تورفتگی غار‌مانند که به‌مرور زمان به قسمتی از سازه زیارتگاه تبدیل شده و بنایی که در مقابل آن ساخته شده است. بر اساس باور اهالی روستای ابیانه، بی‌بی زبیده که از دست دشمنان در حال فرار بوده، در این غار پناه می‌گیرد و با کمک مردم روستا به مکانی امن در هنجن منتقل می‌شود. بعضی از افراد نیز بر اساس همین روایت، معتقدند این مکان، مدفن بی‌بی زبیده خاتون نبوده و تنها گذرگاه ایشان بوده است. 

چشمه ابیانه | نغمه حیات در رگ‌های روستا

چشمه‌های جوشانی که از دل کوهستان سرچشمه می‌گیرند، رگ‌های حیات‌بخش روستای ابیانه هستند و طراوت و سرسبزی را به مزارع و باغ‌های این منطقه هدیه می‌دهند. چشمه رئیسون که در ارتفاعی بالاتر از آسیاب روستا قرار گرفته، سالیان دراز، آب آشامیدنی اهالی روستای ابیانه کاشان را تامین کرده است. مردم ابیانه معتقدند که آب این چشمه که از پای درخت زرشک جریان می‌یابد، خاصیتی شگفت‌انگیز دارد و عمر انسان را طولانی‌تر می‌کند! در غرب روستا نیز چشمه دو آبی به‌عنوان مهم‌ترین منبع آب ابیانه شناخته می‌شود و در تمام طول سال نیز جریان دارد. 

علاوه بر این دو چشمه مشهور، ابیانه چشمه‌های پربرکت دیگری نیز دارد. پاشت لیل، پال هَمُون بالا، قنات یا چشمه تاردر، پال همون هره، وشاسیدرا، په کی جا، چشمه کرشک، پاش یووینگا، پی قستان و چشمه هینزا از دیگر چشمه‌های جوشانی هستند که در گوشه‌و‌کنار این روستا خودنمایی می‌کنند.

بقعه‌ شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی (ع) | بارگاه شاهزادگان نور

در قسمت شرقی روستا، در محله‌ای به‌نام هرده، آرامگاهی متعلق به دو تن از فرزندان امام موسی بن جعفر (ع)، شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی (ع) قرار دارد. معماری این بارگاه، با ظرافت و زیبایی خاصی طراحی شده و از سایر بناهای روستا متمایز است. در سال ۱۳۸۶ نیز مرمتی هنرمندانه روی آن صورت گرفت و  شکوه و جلال دوباره‌ای به این زیارتگاه بخشیده شد. 

در رواق حرم، کتیبه‌هایی به چشم می‌خورند که در گذر زمان، مرمت شده‌اند. در ایوان جنوبی امامزاده، منبری قدیمی از جنس چوب قرار دارد که به تپه جنوبی روستا مشرف است. در حیاط مرکزی این زیارتگاه نیز آبنمای بزرگی وجود دارد که زیبایی دوچندانی را به این فضای روحانی بخشیده است.

مسجد جامع ابیانه | مشهور به مسجد میان ده 

مسجد جامع ابیانه یا همان مسجد میان ده، یکی از مساجد تاریخی این روستا است. این مسجد از دو شبستان مجزا تشکیل شده است. شبستان قدیمی مسجد، با کف چوبی و درب کوتاه، شما را به سفری در گذر زمان می‌برد. در بخش جنوبی شبستان، محراب چوبی نفیس مسجد قرار دارد که با ظرافت تمام تراشیده شده است. قدمت این محراب به سال ۴۷۷ هجری قمری برمی‌گردد و تزیینات و همچنین حجاری گل و بته، هر بیننده‌ای را شیفته خود می‌کند.

منبری چوبی در مسجد جامع ابیانه وجود دارد که قدمت آن حتی از محراب نیز بیشتر است و به سال ۴۶۶ هجری قمری و دوران سلجوقیان برمی‌گردد. شبستان جدید نیز به‌اندازه شبستان قدیمی جذاب و دیدنی است. این شبستان دارای سالنی بزرگ با نورگیری در قسمت میانی محوطه است. سرستون‌های کنده‌کاری‌شده و تزیینات چوبی سقف، زیبایی دو‌چندانی به این مسجد افزوده‌اند. 

مسجد حاجتگاه | مسجدی به قدمت ۴۰۰ سال 

مسجد حاجتگاه روستای ابیانه کاشان، در کنار قبرستان قدیمی روستا قرار گرفته و آرامش و معنویت خاصی را به ارمغان آورده است. در واقع معماری خاص مسجد حاجتگاه، هر گردشگری را مجذوب خود می‌کند. نمای این مسجد از آجر است و پنجره‌های مشبک هلالی دارد که نور را به داخل مسجد هدایت می‌کنند و فضایی روحانی و دلنشین را به وجود می‌آورند.

سردر مسجد، تاریخ ۹۵۳ هجری قمری حک شده است. این تاریخ، مصادف با دوران حکومت شاه طهماسب اول صفوی است و نشان از قدمت و اصالت این جاذبه مقدس دارد. در جلوی مسجد نیز تختگاهی با نام “تخت مزگه” وجود دارد. این تختگاه توسط ماشاالله‌خان سردار، یکی از یاغیان منطقه ساخته شده است.

مسجد یوسمون | مسجد دو طبقه

مسجد یوسمون روستای ابیانه، بنایی مربوط به ۷۰۰ سال پیش است. این مسجد دارای ۲ طبقه است که در طبقه بالای آن، علم محله یوسمون قرار گرفته است. این علم در مراسم‌ عزاداری ائمه استفاده می‌شود و نماد ارادت به اهل بیت (ع) است. در گذشته، خانواده‌های محله یوسمون برای حضور در مراسم‌ مذهبی مانند روضه‌خوانی، جای مخصوصی داشتند. این جایگاه‌ها نیز به‌صورت موروثی به نسل‌های بعدی منتقل می‌شدند.

مسجد پرزله | مسجدی به‌جا‌مانده از دوران ایلخانی

مسجد پرزله ابیانه، قدمتی ۷۰۰ ساله دارد و دارای ۲ طبقه مجزا است؛ در واقع دو دوره تاریخی را به هم پیوند داده است. دو در ورودی مجزای این مسجد، دو مسیر جداگانه را به این جاذبه تاریخی باز می‌کنند. بر فراز در ورودی شرقی، تاریخ ۷۰۱ هجری قمری حک شده است. این تاریخ، قدمت این مسجد را به دوران ایلخانیان نسبت می‌دهد. در مقابل، در ورودی غربی، سالی دیگر را روایت می‌کند. تاریخ ۱۰۵۸ هجری قمری بر فراز آن در، نقش بسته و نشان از دوران حکومت شاه‌اسماعیل صفوی دارد. این دو در، گذر زمان را به تصویر می‌کشند. 

زمزمه‌های نیایش در دیگر مساجد ابیانه

روستای ابیانه کاشان، علاوه بر مساجدی که نام بردیم، مساجد دیگری هم دارد. مسجد پالیزه و آب‌انبار، یادگاران دوره صفوی و پهلوی، در سال ۱۳۸۴ هجری شمسی، به‌عنوان میراثی گران‌بها در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده‌اند. مسجد پنجه علی نیز از مساجد جدیدتر ابیانه است که در محله زیارتگاه واقع شده است. مسجد دم دروازه در محله بالا، حکایتی دیگر از تاریخ ابیانه را روایت می‌کند. این مسجد در گذشته، مکانی برای نگهداری اجساد تا روز دفن بوده است. مسجد سرچشمه در محله هرده، مسجد چهل‌انگشت در محله خانقاه و مسجد سرقنات برقه در پایین ده نیز از دیگر مساجد این روستای زیبا هستند. 

موزه مردم‌شناسی | گنجینه‌ای از خاطرات روستای ابیانه

موزه مردم‌شناسی ابیانه، در سال ۱۳۸۴ هجری شمسی تاسیس شد. این موزه در بنای قدیمی آزمایشگاه دبیرستان و مهدکودک ابیانه برپا شده و پس از مرمت و بازسازی، به گنجینه‌ای از اشیای نفیس و ارزشمند تبدیل شده است.  قرآن‌های خطی و نسخ قدیمی، ظروف پخت‌و‌پز، وسایل کشاورزی، پوشاک سنتی و… گوشه‌ای از اشیایی هستند که در این موزه نگهداری می‌شوند. موزه مردم‌شناسی ابیانه، فرصتی برای درک عمیق‌تر هویت و اصالت این روستای سرخ و اهالی آن است. 

خانقاه‌های ابیانه | راز‌و‌نیاز در پناه صوفیان

خانقاه‌های ابیانه، نه‌تنها محلی برای زندگی و گردهمایی صوفیان و سالکان طریق عشق بوده‌اند، بلکه در تابستان‌ها نیز به‌عنوان محل استراحت شاهان صفوی، مورد استفاده قرار می‌گرفتند. یکی از این خانقاه‌های مشهور، در محله پس خانقاه قرار گرفته است. این خانقاه در دوره شاه‌عباس صفوی ساخته شده و شامل بنایی سه‌طبقه با نمای آجری است. خانقاه اشرفه نیز از دیگر جاذبه‌های جذاب ابیانه است. تزیینات خوشنویسی روی دیوارهای این خانقاه، جلوه‌ای خاص به آن بخشیده‌اند. 

کاروانسراها و شترخانه‌های ابیانه | در گذرگاه کاروان‌ها

دو کاروانسرای بزرگ، یکی در نزدیکی محل فعلی بانک و دیگری در غرب روستا، زمانی پناهگاه کاروان‌ها و مسافران خسته و تازه‌از‌راه‌رسیده بودند. حیاط‌های وسیع، اتاق‌های متعدد و اصطبل‌های بزرگ، حکایت از رونق و رفت‌و‌آمد در این کاروانسراها دارند. شترخانه‌ها، دیگر یاران همیشگی کاروان‌ها نیز در ابیانه کم نبودند.

این بناهای بزرگ با سقف‌های بلند، محل استراحت شترها و مسافران بوده‌اند. ثروتمندان ابیانه، صاحب این شترخانه‌ها بودند و برخی از آن‌ها، این مکان‌ها را برای ثواب به‌رایگان در اختیار کاروان‌ها می‌گذاشتند. خانه جعفره یا شترخون جعفره، با معماری خاص خود، هنوز هم پابرجا است. شترخون مظفره، شترخون شیرازی و شترخون تقی میر شاه علی معروف به خانه حقیقی، از دیگر شترخانه‌های ابیانه هستند. 

آب‌انبار | گنجینه‌های زیرزمینی ابیانه

آب‌انبارها مکان‌هایی برای ذخیره آب در مناطق خشک و کویری بوده‌اند. روستای ابیانه کاشان نیز، چون جزو این مناطق به حساب می‌آید، دارای آب‌انبار بوده و ۴ آب‌انبار دارد؛ آب‌انبار میان ده، در محله میان‌ده که قدمت آن ۱۰۰ سال است، آب‌انبار پُرزله در محله بالا ده، آب‌انبار پالیزه در محله یوسمون و پَس باغچه یا پَ باغچه در محله یسمون، از جمله آن‌ها هستند. البته سال‌ها است که دیگر از این آب‌انبارها، استفاده نمی‌شود. 

قلعه‌های ابیانه | پناهگاهی امن در کویر

در گذشته، سه قلعه استوار در روستای ابیانه وجود داشته که به‌عنوان محلی امن در برابر یاغی‌ها و حملات آن‌ها بوده‌اند. در قسمت جنوب‌غرب ابیانه، تخت هامان یا قلعه پال هونه قرار دارد. قدمت این قلعه به ۲۰۰ سال پیش برمی‌گردد. نام تمام افرادی که در ساخت آن دست داشتند، در سند قلعه ذکر شده است. 

در محله پل و در شمال‌غرب روستا، قلعه‌ای به‌نام پاله وجود دارد. در شمال‌شرق ابیانه و در محله هرده نیز قلعه‌ای به نام هرده ساخته شده است. مصالح این قلعه با دو قلعه دیگر روستا تفاوت دارد. در ساخت این قلعه از سنگ‌هایی بزرگ استفاده شده است؛ اما دو قلعه دیگر از خاک رس ساخته شده‌اند. دیواره‌های هرده با ضخامت یک متر و ارتفاعی حدود ۴ الی ۵ متر، صلابت این قلعه را به نمایش می‌گذارند. 

قبرستان قدیمی روستا | راز‌و‌نیاز در سکوت ابدی

قبرستان قدیمی روستای ابیانه کاشان، محلی برای راز‌و‌نیاز با عزیزانی است که به سفری ابدی رفته‌اند. سنگ قبرهای مثلثی‌شکل این قبرستان، هر کدام حکایتی از زندگی و مرگ دارند. نام، تاریخ تولد و فوت و شاید هم چند بیت شعر، تنها یادگاری است که از این مسافران باقی مانده است. اما نکته جالب توجه در این قبرستان، شیوه مشخص‌کردن جنسیت متوفیان است. در اینجا، تصویر یک شانه روی سنگ قبر زنان حک شده است؛ گویی این شانه، نمادی از ظرافت و لطافت زنانه بوده است.

حمام‌های روستای ابیانه‌ | مکانی برای پاکی و پاکیزگی 

ابیانه دارای دو حمام است که اهالی روستا برای پاکی و پاکیزگی خود از آن‌ها استفاده می‌کردند. در طی سالیان گذشته، حمام محله پایین از بین رفته است؛ اما حمام محله بالا همچنان سالم است و استفاده می‌شود. امروزه هزینه تعمیرات و نگهداری این حمام از محل هزینه‌های عمومی ابیانه تامین می‌شود. 

جالب است بگوییم در گذشته، هزینه استفاده از حمام برای هر گروهی متفاوت بوده است. مثلا خانم‌ها به‌ازای پول حمام، یک قرص نان به مسئول آنجا می‌دادند. افراد ساکن در ابیانه با پرداخت یک تومان از حمام استفاده می‌کردند و این در حالی بوده که غریبه‌ها باید هزینه بیشتری می‌پرداختند. پسران مجرد نیز تا قبل از ازدواج، هیچ پولی نمی‌پرداختند. 

آسیاب‌های ابیانه | چرخش سنگ در گذر زمان 

چرخش آسیاب، حکایت از تلاش و زحمت مردم این سرزمین دارد. در زبان محلی ابیانه، به آسیاب، «آره» می‌گفتند. آره میون، آره هره و آره داریون، سه آسیاب روستای ابیانه به حساب می‌آمدند که در قسمت غربی روستا و در امتداد رودخانه ساخته شده بودند. انتخاب آسیابان نیز از چالش‌های پیش روی این مردم بوده است؛ در واقع فرد منتخب، باید مورد اعتماد تمام افراد روستا باشد تا به این سمت انتخاب شود.

حسینیه‌های ابیانه‌ | محل برگزاری آیین نخل گردانی

عشق و ارادت مردم این دیار به اهل بیت، فراتر از آن چیزی است که فکرش را می‌کنید. هر ساله حسینیه‌های روستای ابیانه کاشان، میزبان افرادی است که عزادار خاندان نبوت هستند. ابیانه دارای ۳ حسینیه است. حسینیه محله بالا ده، یکی از حسینیه‌های خاص ابیانه است و نخل مراسم نخل‌گردانی در آنجا نگهداری می‌شود.

این نخل، نمادی از پیکر امام حسین (ع) است و در روز عاشورا با شکوه و عظمت خاصی در میان کوچه‌پس‌کوچه‌های ابیانه گردانده می‌شود. حسینیه هِرِده نیز در نزدیکی زیارتگاه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی (ع) است و نخل محله پایین ده نیز در آنجا قرار دارد. حسینیه حاجتگاه نیز جدیدترین حسینیه ابیانه به حساب می‌آید که در فاصله سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۵ در غرب روستا بنا شده است.

رستوران‌های نزدیک ابیانه | تجربه طعم اصیل غذای ابیانه

قطعا سفر به روستای ابیانه کاشان، بدون چشیدن مزه فوق‌العاده غذاهای این منطقه، کامل نخواهد شد. رستوران‌ها و غذاخوری‌های نزدیک به روستا، فرصتی عالی برای چشیدن طعم اصیل غذاهای ایرانی در فضایی سنتی و دلنشین فراهم کرده‌اند. در این رستوران‌ها، می‌توانید با توجه به علاقه و سلیقه خود، غذاهایی که دوست دارید را سفارش دهید و آن‌ها را نوش جان کنید. در ادامه، چند رستوران مطرح ابیانه را به‌اختصار به شما معرفی می‌کنیم.

• سفره‌خانه سنتی دومیلون: این سفره‌خانه ۱۴۰ متر با ابیانه فاصله دارد. ساعت کاری این رستوران شنبه تا جمعه از ساعت ۹ صبح تا ۱۲ شب است. 
• رستوران سنتی ویونه: این رستوران تا روستا ۴۵۰ متر فاصله دارد. ساعات کاری رستوران ویونا، شنبه تا جمعه از ساعت ۶ عصر تا ۱۲ شب است. 
• رستوران ویونج: رستوران ویونج تا ابیانه، ۵۰۰ متر فاصله دارد. ساعت کاری این رستوران در روزهای مختلف به این شرح است؛ شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۲ ظهر تا ۶ عصر، پنجشنبه‌ها از ساعت ۱۲ ظهر تا ۶ عصر و ساعت ۸ تا ۱۰ شب و در نهایت، ساعت کاری ویونج در جمعه‌ها از ساعت ۱۲ ظهر تا ۶ عصر و ۸ شب تا ۱۰ شب است. 
• رستوران ویونا هتل: این هتل‌رستوران حدود ۴ کیلومتر با ابیانه فاصله دارد. زمان تقریبی رسیدن به این رستوران با ماشین، ۸ دقیقه است. 
• سفره‌خانه سنتی محمودی: فاصله این رستوران سنتی فوق‌العاده با ابیانه، حدود ۵ کیلومتر است و به همین سبب، حدود ۱۲ دقیقه تا ابیانه فاصله دارد. ساعت کاری آن نیز شنبه تا جمعه از ساعت ۹ صبح تا ۸ شب است. 

ابیانه‌گردی و اقامت در بهترین مکان‌ها 

مسافران این خطه، می‌توانند در هتل‌هایی سنتی، مدرن، لوکس و مقرون‌به‌صرفه ساکن شوند. بهترین گزینه برای گردشگران ابیانه، اقامت در هتل کاشان یا خانه های تاریخی کاشان است. بسیاری از هتل‌های این منطقه، خدمات متنوعی مانند رستوران، کافی‌شاپ، استخر، سونا، جکوزی، سالن بدنسازی و خدمات اسپا را به مهمانان خود ارائه می‌دهند؛ پس با خیال راحت، می‌توانید از بین آن‌ها انتخاب کنید. نزدیک‌ترین مکان‌های اقامتی به روستای ابیانه کاشان، به شرح زیر هستند.

• هتل ابیانه: این هتل سه‌ستاره در شهرستان نطنز، در نزدیکی روستای ابیانه قرار گرفته است. فاصله آن ابیانه، حدود ۶۰۰ متر است. 
• هتل‌آپارتمان یادگار پدری: این هتل‌آپارتمان نیز در نزدیکی ابیانه و فاصله آن تا روستا، حدود ۷۰۰ متر است. 
• هتل ویونا: هتل سه‌ستاره ویونا کاشان در ۷۰ کیلومتری جنوب‌شرق شهر کاشان است و حدود ۴٫۵ کیلومتر تا ابیانه فاصله دارد. 
• اقامتگاه بوم‌گردی یوسمون: اقامتگاه بوم‌گردی یوسمون، خانه‌ای ۱۵۰ ساله است که پس از مرمت، به‌عنوان اقامتگاهی سنتی برای گردشگران ابیانه و شهرهای اطراف به حساب می‌آید. فاصله این اقامتگاه تا روستای ابیانه کاشان، حدود ۵ کیلومتر است. 

تفریح و گشت و‌ گذار در روستای ابیانه

قدم‌زدن در کوچه‌پس‌کوچه‌های ابیانه، بهترین تفریح برای گردشگرانی‌ است که به‌قصد فرار از شهر و شلوغی‌های آن، به این منطقه سفر کرده‌اند. هر گوشه از ابیانه، بهترین سوژه برای ثبت در قاب دوربین است. اگر اهل کوه و کوهنوردی هستید، پس قله‌های اطراف ابیانه مقصدی مناسب برای شما است. با اجاره لباس‌های سنتی ابیانه و عکاسی با آن‌‌ها نیز می‌توانید خاطراتی جذاب برای خودتان بسازید. تورهایی که توسط مردم محلی برگزار می‌شوند نیز فرصتی مناسب برای آشنایی با فرهنگ و آداب‌و‌رسوم این منطقه هستند.

سوغات ابیانه | هدیه‌ای خاص و ماندگار

لواشک‌های طبیعی، سیب، گردو، بادام و آلو از سوغات خوردنی ابیانه هستند. البته سوغات کاشان و ابیانه، فقط خوراکی نیست؛ در ابیانه که قدم می‌زنید، مقابل هر خانه، بساطی از سوغاتی‌های رنگارنگ پهن شده است. صنایع‌دستی مانند زیورآلات دست‌ساز، قالی، آویزهای تزیینی دیواری و گیوه نیز از یادگاری‌های ارزشمند اهالی این روستا برای مسافران هستند. 

بهترین زمان سفر به روستای ابیانه کاشان 

بهترین زمان سفر به روستای ابیانه، بستگی به سلیقه شما دارد. اگر آب‌و‌هوای خنک و مطبوع را برای سفر دوست دارید، پس از اردیبهشت‌ماه تا خرداد و از مهر تا آبان باید به آنجا بروید. در این فصول، هوا نه گرم است و نه سرد و می‌توانید از پیاده‌روی در طبیعت و گشت‌و‌گذار در روستا لذت ببرید. فصل گلاب گیری کاشان نیز بهار است. سفر در این فصل هم جذابیت‌های خاص خودش را دارد.  

اگر دوست دارید در جشنواره‌ها و جشن‌های محلی شرکت کنید، از تیرماه تا شهریورماه، بهترین زمان برای سفر به ابیانه است. در این فصل‌ها، جشنواره‌های مختلفی مانند جشنواره گردو و جشنواره انار در این روستا برگزار می‌شوند. زمستان‌های ابیانه نیز مانند فصل‌های دیگر آن زیبا است. اگر به برف و برف‌بازی علاقه دارید و عاشق طبیعت در زمستان هستید، پس زمستان روستای ابیانه را به هیچ عنوان از دست ندهید. 

سفر به روستای ابیانه کاشان و لمس زیبایی‌ها

سفر به روستای ابیانه کاشان به پایان رسید. در این مطلب، شما را با روستای ابیانه آشنا شدیم و از تک‌تک کوچه‌های آن عبور کردیم، شما را به جاهای گردشگری ابیانه بردیم و از زیبایی‌های این جاذبه‌های گردشگری سخن گفتیم. پس از آن، هر آنچه که برای سفر به این سرزمین منحصربه‌فرد باید بدانید، از هتل، رستوران و سوغات گرفته تا فواصل آن با شهرهای اطراف را بیان کردیم. اگر تاکنون به این روستای سرسبز و خاص سفر کرده‌اید، تجربه خود را با ما و دیگر افرادی که قصد سفر به آنجا را دارند، به اشتراک بگذارید. 

سوالات متداول درباره روستای ابیانه کاشان