پاسارگاد شیراز | پایتخت امپراطوری جهان

پاسارگاد شیراز یکی از سرمایه‌های ارزشمند ایران و آرامگاه ابدی کوروش کبیر در بخش شمالی استان فارس و در دشت حاصلخیز مرغاب است. در این مجموعه تاریخی چندین سازه ارزشمند وجود دارد که بازمانده نخستین پایتخت سلسله هخامنشیان هستند و توسط کوروش بزرگ گسترش پیدا کرده‌اند. اگر چه آرامگاه کوروش برجسته‌ترین جاذبه این مجموعه به حساب می‌آید، اما سازه‌های تاریخی دیگری مانند باغ پادشاهی ، دو کوشک، آرامگاه کمبوجیه، کاروانسرای مظفری، آب‌نماهای باغ شاهی و… نیز در این مجموعه وجود دارد. در این مقاله قصد داریم همه چیز را درباره مجموعه تاریخی پاسارگاد بررسی کنیم. اگر شما هم علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر درباره این گنجینه ملی ارزشمند هستید، با ما تا انتهای این مطلب از وب‌سایت فلای‌تودی همراه باشید.

معرفی پاسارگاد شیراز | نخستین پایتخت فرماندهی امپراتوری هخامنشی

پاسارگاد، نخستین پایتخت فرماندهی امپراتوری هخامنشی بود که در قرن ششم قبل از میلاد، توسط نخستین پادشاه این سلسله، یعنی کوروش کبیر بنا شد. معماری باشکوه و هنر به کار رفته در مجموعه کاخ‌ها و باغ‌های پاسارگاد و همچنین مقبره کوروش، همگی نمونه‌های بارزی از تمدن ایران باستان به حساب می‌آیند.

دلیل ساخت مجموعه پاسارگاد در این مکان به درستی مشخص نیست، اما احتمال می‌رود که به دلایل نظامی و یا طبیعت زیبا و آب و هوای خوب این منطقه بوده باشد. از آنجایی که امپراتوری هخامنشی به تنوع فرهنگ‌ها اهمیت می‌داد، این مجموعه نیز نمونه بارزی از تمدن چند فرهنگی در آسیای غربی بود. این مجموعه در سال ۲۰۰۴ (۱۳۸۳) به عنوان پنجمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

اطلاعات کلی و شرایط بازدید از پاسارگاد شیراز

برخی از اطلاعات ضروری درباره شهر پاسارگاد شیراز به شرح زیر است:

• آدرس پاسارگاد شیراز: استان فارس، سعادت شهر، کیلومتر ۲۰ جاده اصفهان
• مدت زمان مورد نیاز برای بازدید: ۳ تا ۴ ساعت
• ورودی پاسارگاد شیراز: ۳۰ هزار تومان (برای گردشگران ایرانی) ۲۵۰ هزار تومان (برای گردشگرن خارجی
• ساعت بازدید پاسارگاد شیراز: ۸ تا ۱۸:۳۰ (فصل‌های بهار و تابستان) ۸ تا ۱۷:۳۰ (درفصل‌های پاییز و زمستان)
• ساعت فروش بلیط: ۸ تا ۱۸(فصل‌های بهار و تابستان) ۸ تا ۱۷ (درفصل‌های پاییز و زمستان)
• آدرس وب‌سایت پایگاه میراث جهانی پاسارگاد: pasargadae.info/fa

این بنای تاریخی در تمامی ایام هفته باز است و در روزهای ۱۴ خرداد، ۲۲ بهمن، نهم و دهم محرم، ۲۸ صفر، ۲۱ رمضان و ۲۵ امکان بازدید از آن وجود ندارد. همچنین، این مجموعه در روز جمعه الوداع (آخرین جمعه ماه رمضان) تا ساعت ۲:۳۰ تعطیل است.

تفاوت پاسارگاد و تخت جمشید

برخی از گردشگران مجموعه پاسارگاد و تخت جمشید شیراز را یکی می‌دانند. درحالی که این تصور اشتباه است. اگرچه این دو مجموعه هر دو یادگارهای باقی‌ مانده از دوران هخامنشیان هستند اما هر یک ویژگی‌ها و اهداف خاص خود را دارند. پاسارگاد که توسط کوروش بزرگ بنیان‌گذاری شد، نخستین پایتخت هخامنشیان بود و بیشتر به عنوان مکانی آرامش‌بخش و یادبودی برای کوروش شناخته می‌شود. آرامگاه کوروش، باغ‌های سلطنتی و سازه‌های ساده اما پرمعنا، از ویژگی‌های اصلی پاسارگاد هستند که نشان‌دهنده شکوه ساده و اصولی این پادشاه است.

از سوی دیگر، تخت جمشید که در زمان داریوش بزرگ و جانشینانش ساخته شد، مرکز تشریفاتی و نماد اقتدار امپراتوری هخامنشی بود. این مجموعه با معماری باشکوه، پلکان‌های عظیم، ستون‌های بلند و نقش‌برجسته‌های بی‌نظیر، برای برگزاری جشن‌ها و مراسم‌های رسمی مانند نوروز طراحی شده بود. به طور خلاصه، پاسارگاد بیشتر جنبه‌ای شخصی و یادبودی دارد، در حالی که تخت جمشید نمادی از قدرت و عظمت امپراتوری هخامنشی است.

مسیر دسترسی به پاسارگاد شیراز چگونه است؟

ساده‌ترین راه برای بازدید از پاسارگاد، با استفاده از رزرو بلیط هواپیما شیراز است. در این حالت، پس از رسیدن به فرودگاه شیراز می‌توانید، با تاکسی و خودرو از جاده اصفهان، خودتان را به سعادت شهر مرکز شهرستان پاسارگاد برسانید. چنانچه قصد دارید با ماشین شخصی به پاسارگاد سفر کنید، با ورود به جاده شیراز – اصفهان خود را به سعادت شهر برسانید. سپس ۲۰ کیلومتر از این شهر گذر کرده و از طریق جاده فرعی به سمت روستای «مادر سلیمان» بروید. از این روستا تا مجموعه تاریخی پاسارگاد تقریبا ۴۰ کیلومتر فاصله است.

• فاصله پاسارگاد تا شیراز: ۱۳۵ کیلومتر
• فاصله پاسارگاد تا تخت جمشید: ۸۲ کیلومتر

لوکیشن پاسارگاد شیراز

مختصری از تاریخچه پاسارگاد شیراز

قدمت پاسارگاد به زمان حکومت سلسله هخامنشیان در ایران باز می‌گردد. موقعیت جغرافیایی جلگه پاسارگاد این مکان را به جای مناسبی برای اقامت اقوام مختلف در طول تاریخ تبدیل کرده است. اطراف دشت مرغاب، کوه‌های متعددی وجود دارد. همچنین به نظر می‌رسد در زمان هخامنشیان در این مکان یک روخانه به نام «رود ماری» وجود داشته است که در کتاب‌های یونانی با نام «مدوس» نیز از آن یاد شده است.

این شرایط جغرافیایی در طول تاریخ اقوام مختلفی را ترغیب کرده تا این شهر را به‌عنوان محل زندگی خود انتخاب کنند. پس از هخامنشیان و حتی در دوران پس از اسلام نیز سلسله‌های متعددی در این منطقه حکومت کرده‌اند اما هیچکدام به شهرت هخامنشیان دست نیافتند. بیشتر آثاری که امروزه در این مکان باقی مانده مربوط به پادشاهان هخامنشی است.

علت نام‌گذاری پاسارگاد شیراز چیست؟

اگر کلمه پاسارگاد را در منابع تاریخی جستجو کنید، به نکات جالبی دست پیدا خواهید کرد. هرودوت در کتاب تاریخی خود به این مساله اشاره کرد کرده است که پاسارگادی‌ها از اقوام باستانی ایران (پارس‌ها) بوده‌اند. در منابع تاریخی پاسارگاد یا « پارساگد» در معنای «اردوگاه پارس‌ها» استفاده می‌شده و به همین دلیل هم روی این منطقه مانده است.

معرفی جاهای دیدنی پاسارگاد شیراز

پاسارگاد به عنوان یکی از جاهای دیدنی شیراز درواقع یک مجموعه تاریخی است که بخش‌ها و دیدنی‌های زیادی در آن وجود دارد. آرامگاه کوروش را باید مهم‌ترین بخش این مجموعه دانست اما براساس شواهد تاریخی و نوشته‌های باستان‌شناسان، در این شهر تاریخی کاخ‌ها و آرامگاه‌های زیادی وجود داشته که درحال حاضر بخشی از آنها از بین رفته است. در ادامه به معرفی جاهای دیدنی پاسارگاد شیراز خواهیم پرداخت.

آرامگاه کوروش کبیر | خوشنام ترین پادشاه ایرانی

آرامگاه کوروش بزرگ مشهورترین و برجسته‌ترین بنای پاسارگاد محسوب می‌شود. نزدیک به ۲۵ قرن است که کوروش، نخستین پادشاه هخامنشی در این مقبره آرمیده است. این بنای مکعبی شکل که در ابتدا به مقبره مادر سلیمان شهرت داشت، روی شش پله قرار گرفته و حدود ۱۲ متر ارتفاع دارد. آرامگاه کوروش از همه جای دشت مرغاب قابل مشاهده است و توجه هر کسی را پس از ورود به این منطقه جلب می‌کند. جالب است بدانید این مکان شباهت زیادی با گور دختر در بوشهر و مقبره‌ای در شهر باستانی ساردیس ترکیه دارد.

• آدرس: شهرستان خرم بید، جاده قادرآباد

باغ پادشاهی پاسارگاد معروف به پردیس کوروش

باغ پادشاهی پاسارگاد که به نام پردیس کوروش نیز معروف است، یکی از شاخص‌ترین باغ های شیراز و از قدیمی‌ترین نمونه‌ها در ایران محسوب می‌شود و قرن‌ها به عنوان الگویی برای باغ‌سازی ایرانی استفاده شده است. این باغ که توسط کوروش بزرگ ساخته شده، در گذشته مملو از انواع درختان، گل‌ها و پرندگان گوناگون بود و با سیستم گردش آب در جوی‌های سنگی آبیاری می‌شد. در دو طرف باغ هم دو کوشک برای استراحت و تماشای باغ تعبیه شده است.

• آدرس: مجموعه پاسارگاد، در نزدیکی مقبره کوروش

کاخ دروازه پاسارگاد یا کاخ ورودی

کاخ دروازه پاسارگاد که در شمال شرقی آرامگاه کوروش قرار دارد، با نام «کاخ ورودی» نیز شناخته می‌شود. این کاخ تالاری، هشت ستون سنگی داشته و کف آن دو لایه سنگفرش دیده می‌شود. کامل‌ترین نقشی که در پاسارگاد باقی مانده، نقش انسان بالداری است که بر درگاه شمال غربی این کاخ حکاکی شده و بر بالای این نقش هم کتیبه‌ای به سه زبان وجود داشته که در حال حاضر اثری از آن به چشم نمی‌خورد.

• آدرس: شمال شرقی آرامگاه کوروش، بخش مرکزی

کاخ بار عام پاسارگاد | نخستین مقر سازمان ملل

کاخ بار عام یکی دیگر از بناهای تاریخی پاسارگاد شیراز است که تنها ستون باقیمانده از مجموعه پاسارگاد را می‌توان در آن پیدا کرد. این کاخ که بیش از ۲۵۵۰ سال قدمت دارد، در گذشته محلی برای پذیرایی از مهمانان دربار پادشاه بوده و به نوعی نخستین مقرر سازمان ملل نیر محسوب می‌شود. برای اولین بار اندیشه‌های والای انسانی و حقوق بشر در این مکان به اشتراک گذاشته شد. این کاخ در ابتدا هشت ستون داشته که اکنون تنها یک ستون ۱۳ متری از آن به یادگار مانده است.

• آدرس: شهرستان خرم بید،جاده قادرآباد، بخش سلطنتی

کاخ اختصاصی پاسارگاد | اقامتگاه اصلی کوروش

کاخ اختصاصی نیز در این مجموعه و در فاصله نزدیک به ۱٫۵ کیلومتری آرامگاه کوروش قرار دارد. این قسمت از پاسارگاد بیش از ۳ هزار متر مربع وسعت دارد و از یک تالار مرکزی و دو ایوان غربی تشکیل شده است. براساس چیزی که از این قصر به جای مانده، به نظر می‌رسد از آن به‌عنوان اقامتگاه اصلی کوروش استفاده می‌شده است. در ساخت این بنا از سفید مرمرنما، سنگ آهکی سیاه و سنگ ماسه ای کبود استفاده کرده‌اند.

• آدرس: یک و نیم کلیومتری آرامگاه کوروش

کاروانسرای مظفری | یادگار دوره آل مظفر در پاسارگاد

در دوره آل مظفر یک کاروانسرا در نزدیکی آرامگاه کوروش ساخته شد تا کاروان‌های متعددی که از جاده شاهی عبور می‌کردند بتوانند از این مکان استفاده کنند. برای ساخت این کاروانسرا از سنگ‌های سفید استفاده شده است. در حال حاضر از کاروانسرای مظفری چیزی جز بقایای دیوارها و شالوده بنا باقی نمانده است.

• آدرس: ۱۰۰ متری شمال آرامگاه کوروش

تنگه بلاغی | در حد فاصله پاسارگاد و دشت سعادت شهر

در حد فاصل بین پاسارگاد و دشت سعادت‌شهر یک دره زیبای سبز را خواهید دید که با نام تنگ بلاغی شناخته می‌شود. در این دره یک رودخانه دائمی وجود دارد که به‌خاطر وجود آن از دوران پارینه سنگی این مکان محل اقامت انسان‌ها بوده است. در این مکان آثار و بقایایی هم از این دوران به جا مانده است و در آن و سکوی سفیدرنگ سنگی و یک تپه مستطیی دیده می‌شود. آنطورکه مطالعات تاریخی نشان می‌دهد، این سکوها در زمان کوروش بزرگ به‌عنوان عبادتگاه افراد بلندمرتبه استفاده می‌شده است.

• آدرس: جنوب غربی جلگه پاسارگاد و در شمال جاده جیسقان به قصرالدشت، دشت کمین

محوطه مقدس پاسارگاد | آتشدانی برا افراد مهم!

محوطه مقدس یکی از آثار ملی ثبت شده در پاسارگاد است که در ۱۲۰۰ متری شمال غرب این منطقه قرار دارد. این محوطه پشت تپه‌های ماهوری قرار دارد و آتشدان برای آیین‌ها و مراسمات مذهبی ساخته شده‌اند. افراد بلندمرتبه و مهم از این سکوها برای عبادت استفاده می‌کرده‌اند.

• آدرس: ۲۴۰۰ متری شمال آرامگاه کوروش

سنگ نگاره انسان بالدار در پاسارگاد

یکی دیگر از دیدنی‌های مجموعه پاسارگاد، سنگ‌نگاره مرد بالدار است که باید آن را یکی از سالم‌ترین یادگاری‌هایی دانست که از گذشته در این منطقه باقی مانده است. این سنگ‌نگاره را باید نشان‌دهنده مفاهیم والای اندیشه کوروش دانست. این جاذبه نزدیک به ۳ متر ارتفاع دارد و تصویر مردی با ریش انبوه، ردایی بلند و تاجی بر سر را به نمایش می‌گذارد که در اطراف خود چهار بال دارد و روی سرش نیز یک تاج زیبا دیده می‌شود.

• دیوار درگاه شمال خاوری پاسارگاد

سایر جاذبه‌ های گردشگری موجود در مجموعه پاسارگاد

از دیگر دیدنی‌های موجود در مجموعه پاسارگاد می‌توان به مسجد اتابکی، کاخ دروازه، دو کوشک، زندان سلیمان در شمال محوطه، برج سنگی، آب‌نماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، ساختارهای دفاعی تل تخت یا تخت سلیمان واقع بر یک تپه در شمال محوطه اصلی و مجموعه سلطنتی در مرکز محوطه اصلی و… اشاره کرد.

بهترین زمان بازدید از پاسارگاد

بهترین زمان بازدید از پاسارگاد، فصل بهار است. این فصل به دلیل نسیم خنک و زیبایی‌های طبیعی شیراز و همچنین برنامه‌های متنوعی که در ایام نوروز برگزارمی‌شود، میان گردشگران محبوبیت بالایی دارد. اما آب و هوای این شهر در فصل پاییز هم فوق‌العاده است. بنابراین پاییز را هم می‌توان زمان مناسبی برای سفر به پاسارگاد دانست.

از آنجایی که دلیل سفر بسیاری از ایرانیان به این مجموعه، بازدید از مقبره کوروش است، روز هفتم آبان که با عنوان «روز کوروش» شناخته می‌شود، نیز جمعیت بسیاری به پاسارگاد سفر می‌کنند و تمامی هتل های شیراز رزرو شده اند.

آشنایی با ویژگی‌ های معماری پاسارگاد

در ساخت بناهای پاسارگاد، مصالح متفاوتی بکار رفته است که از میان آنها می‌توان به سنگ، آجر، خشت خام، سنگ مرمر سیاه وسنگ سفید آهکی و …اشاره کرد. همچنین از چوب برای پوشش سقف استفاده شده و رنگ آجرهای بکار رفته در این مجموعه نیز قرمز است. نمونه معماری برخی از کاخ‌های ای مجموعه را می‌توانید در بناهای دیگر آن دوره نیز مشاهده کنید.

نقشه پاسارگاد شیراز

در زیر می‌توانید عکس پاسارگاد شیراز که درواقع نقشه این شهر در قدیم است را مشاهده کنید.

پاسارگاد | باارزش‌ترین میراث ماندگار ایرانی

مجموعه تاریخی را باید یکی از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری شیراز دانست که یادآوری شکوه تاریخ غنی ایران‌ زمین است. تا زمانی که این مجموعه و جاذبه‌هایی شبیه به آن پابرجا باشند، هیچکس عظمت تاریخ ایران را فراموش نخواهد کرد. بنابراین اگر قصد سفر به شیراز را دارید، حتما زمانی را هم برای بازدید از این مجموعه تاریخی کنار بگذارید. همچنین در صورتی که پیش از این از پاسارگاد بازدید کرده‌اید، تجربه خود را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول درباره پاسارگاد شیراز