شهر ایلام، مرکز استان ایلام یک شهر مرزی که در شمال‌غربی این استان قرار دارد. ایلام با قرار گرفتن در منطقه‌ای کوهستانی، دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است و با کشور عراق مرز مشترک دارد به همین دلیل هنگام مراسم مذهبی بسیاری از مردمان، این شهر را به عنوان دروازه ورود به کشور عراق انتخاب می‌کنند. شهر ایلام تاریخی غنی در ایران دارد و از دیرباز گهواره فرهنگ ایران زمین بوده است، و با اینکه شهر پیشرفته‌ای نیست اما به دلیل داشتن مناظر طبیعی و زیبا و آثار باستانی به یک مقصد گردشگری و توریستی در ایران تبدیل شده است.
قلعه هزارانی، یکی از آثار تاریخی ایلام در امتداد جاده آبدانان و ابتدای روستای هزارانی بر فراز تپه‌ای طبیعی قرار دارد و از قلوه سنگ و ملات گچ نیم‌کوب ساخته شده است و تاریخ ساخت آن مربوط به دوران ساسانیان است. این قلعه که به «قلعه پاقلاع هزارانی» نیز معروف است، دارای دالان‌های مستطیلی شکل و طویل، سه اتاق بزرگ در قسمت جنوبی و بناهای جانبی ساختمان در سطح شمالی تپه است. در قسمت غربی قلعه نیز اتاق‌های کوچک دیده‌بانی و طاق‌های قوسی شکل قرار دارد.
قلعه پاقلاع هزارانی متاسفانه به مرور زمان به دلیل عدم حفاظت، تغییرات جوی و طبیعی و نیز عوامل انسانی تخریب شده و به صورت نیمه مدفون و مخروبه درآمده است و از ساختمان‌ها و اتاق‌های آن تنها سه اتاق مستطیل شکل باقی مانده است. این قلعه قبل از اینکه به طور کامل خراب شود توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سال ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
