اگر شما هم تصاویر زیبای ارسباران و درخت های درهم تنیده را دیده باشید، حتما برایتان سوال است که جنگل های ارسباران کجاست؟ ارسباران منطقه وسیع کوهستانی است که از جنوب اهر تا رود ارس گسترده شده و در مرز استان آذربایجان شرقی با ارمنستان قرار دارد. جنگل های ارسباران را در گویش آذری با نام قره داغ، قره باغ، قراجه، ارسبار، آرازبار و قره قاط نیز می‌شناسند. اما ارسباران به معنای جایی است که شاخه‌های رود ارس از آنجا به ارس می‌ریزند. در ادامه این مطلب از مجله گردشگری فلای‌تودی با ما همراه باشید تا کمی بیشتر با این جاذبه طبیعی شمال غرب ایران آشنا شوید.
جنگل های ارسباران کجاست؟
ارسباران منطقه‌ای سرسبز با جنگل‌های انبوه و مکانی بی نظیر برای گردشگری است. خوشبختانه در سال‌های اخیر به لطف اطلاع رسانی در فضای مجازی گردشگران بیشتر با این منطقه آشنا شده‌اند و روز به روز بر تعداد گردشگران ارسباران افزوده می‌شود.
حتی این منطقه بسیار مورد توجه گردشگران خارجی هم قرار گرفته است. جالب اینجاست که یک گردشگر کانادایی ارسباران را اینگونه توصیف می‌کند: «ارسباران مکانی است بی‌نظیر با طبیعتی نظیر انگلیس و ورای تصورات غربیان از طبیعت کویری و خشک ایران!»
از طرف دیگر نامگذاری این منطقه از طرف یونسکو با عنوان “زیست کره” نشان از اهمیت این منطقه دارد. اگر به تاریخچه ارسباران نگاهی بیندازید، زندگی مردم محلی این منطقه همیشه بیشتر از طریق کشاورزی، دامپروری، باغداری، پرورش زنبور عسل و صنایع دستی بوده و هست. البته در سال‌های اخیر صنعت گردشگری هم نقش به سزایی در اقتصاد این منطقه داشته است.
تنوع زیستی جنگل های ارسباران
گونه‌های گیاهی و گونه‌های جانوری ارسباران بسیار متنوع هستند، به طوری که جنگل های ارسباران زیستگاه بیش از ۲۱۵ گونه از پرندگان، از جمله سیاه خروس قفقازی، کبک خاکستری، دراج سیاه، ۲۹ گونه خزنده، ۴۸ گونه پستاندار، بز کوهی، گراز وحشی، گرگ، پلنگ، سیاه گوش و ۱۷ نوع ماهی است.
ویژگی بارز جنگل های ارسباران، وجود درختان میوه خودرو است. کنار نهرهای این جنگل هم پر از درختان گردو و زغال اخته دارد. درختان خودروی این منطقه نقش به سزایی در درآمدزایی مردم این منطقه دارند. گیاهان کمیابی مثل انگور فرنگی، قارچ دنبلان و گیاهانی با ارزش دارویی بر اهمیت منطقه ارسباران می‌افزایند. از گیاهان ارسباران می‌توان به بوته‌های تمشک، بلوط، کیکم، انار وحشی، زرشک، سماق، سیب وحشی، قره قات اشاره کرد.
مناطق گردشگری جنگل ارسباران پتانسیل زیادی بر جذب گردشگر دارند؛ برای مثال کمپ‌های تابستانی ایلات این منطقه است که به عشایر ارسباران معروف هستند. چشمه‌های آب گرم و آب سرد ارسباران هم دلیل خوبی برای جذب گردشگران به این منطقه در فصل بهار محسوب می‌شود.
مناطق گردشگری جنگل ارسباران کجاست؟
ارسباران تنها منطقه‌ای با طبیعت بکر و بی‌نظیر نیست و جاذبه‌های این منطقه تنها به جنگل های ارسباران محدود نمی‌شود. ارسباران علاوه بر طبیعت بی‌نظیر و منحصر به فرد، با جاذبه‌های تاریخی نیز برای بسیاری از گردشگران در سفر به این منطقه جذابیت فراوانی دارد.
از جاذبه‌های تاریخی منطقه ارسباران می‌توان به قلعه بابک، جنگل مکیدی، منطقه حفاظت شده آینالو، قلعه جووشین، بازار اهر، پل‌های خدا آفرین، قلعه ضحاک، قصر آیینه لو، بقعه شیخ شهاب الدین اهری، کلیسای آینالو، قلعه آوارسین، کلیسای وینق و کلیسای ناپشته می‌توان اشاره کرد. این جاذبه های تاریخی بی‌نظیر در ناحیه ارسباران و روستاهای اطراف آن قرار دارند.
علاوه بر این وجود چشمه‌های آب گرم ارسباران دلیل خوبی برای به وجود آمدن بکرترین منطقه آب درمانی کشور در این منطقه است. بنابراین زمانی که بتوانید از این چشمه های آب گرم استفاده کنید، بهترین زمان سفر به ارسباران خواهد بود.
جاهای دیدنی جنگل ارسباران
در سال‌های اخیر به لطف اینترنت و شبکه‌های اجتماعی تبلیغ بسیار گسترد‌ه‌ای درباره جاذبه‌های جنگل ارسباران انجام شده است. این اتفاق باعث شهرت جنگل ارسباران شد و گردشگران و طبیعت دوستان را ترغیب کرد تا به ارتفاعات جنگل ارسباران سفر کنند.
زمزمه شهرت و محبوبیت جنگل ارسباران به گوش گردشگران خارجی هم رسیده است و آن‌ها را در این چند سال اخیر مشتاق کرده که سفری به شمال‌غرب ایران داشته باشند تا از نزدیک با شکوه جنگل ارسباران مواجه شوند. یک گردشگر کانادایی پس از سفر به ایران و گشت و گذار در جنگل ارسباران آنجا را اینگونه توصیف می‌کند: «ارسباران مکانی است بی‌نظیر با طبیعتی نظیر انگلیس و ورای تصورات غربیان از طبیعت کویری و خشک ایران»
قلعه بابک خرمدین
قلعه بابک در نزدیکی شهر کَلیبر در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. بر اساس یافته‌ها، قدمت این قلعه به دوران اشکانی و ساسانی می‌رسد. آنچه باعث شهرت و اعتبار این قلعه شده، حضور سرداری ایرانی به نام بابک خرمدین بوده است که بیش از دو دهه در ارتفاعات کوهستانی منطقه ارسباران با خلفای عباسی مبارز می‌کرد. علاوه بر بابک خرمدین اشخاص تاریخی و تاثیرگذار دیگری همچون ستارخان در تبریز و شیخ شهاب‌الدین اهری نیز در دوران‌های مختلف تاریخی در این منطقه زندگی کرده‌اند. بهترین زمان بازدید از قلعه بابک خرمدین در کلیبر، از اواخر فروردین تا اوایل خرداد و ماه‌های شهریور و مهر است.
پارک جنگلی مکیدی
بعد از بازدید از قلعه بابک خرمدین می‌توانید جاده قلعه را به‌سمت «قلعه دره‌سی» و بعد از آن به سوی علی‌آباد و جنگل مکیدی ادامه دهید. جنگل مکیدی در کنار روستایی به همین نام قرار گرفته و به واسطه زیبایی و بکر بودن منطقه تبدیل به تفریحگاه تابستانی برای مسافران شده است. در سال‌های اخیر امکانات اولیه مثل آلاچیق و آب آشامیدنی در مکیدی فراهم شده و اسکان چندساعته را برای مسافران مهیا کرده‌اند.
کلیساهای جنگل ارسباران
در محدوده جنگل ارسبارن چندین کلیسای قدیمی وجود دارد، که از آن‌ها به عنوان جاذبه‌های تاریخی منطقه یاد می‌کنند، کلیسای آینالو و عمارت وینق در این محدوده جغرافیایی قرار دارند. در ادامه اطلاعات بیشتری درباره این کلیساها در اختیارتان قرار داده‌ایم.
کلیسای آینالو
این کلیسا در شهرستان کلیبر از توابع استان آذربایجان شرقی قرار دارد. قدمت این کلیسا به بیش از یک قرن می‌رسد و توسط یک تاجر معروف ارمنی به نام تومانیانس، در سال ۱۹۰۷ ساخته شده است. علت این نامگذاری سقف فلزی این بناست؛ زیرا این سقف همچون آینه نور را منعکس می‌کند و مردمی که برای اولین‌بار به تماشای عمارت آمده بودند، آن را «آئینه لو» به معنی «شبیه آینه» نامیدند.
عمارت وینق
عمارت وینق یکی دیگر از بناهای تاریخی در شهرستان خدا آفرین از توابع استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود. این عمارت در نزدیکی کلیسای آینالو بنا شده و سازنده آن تاجر معروف ارمنی تومانیانس است. عمارت وینق با بافت قدیمی کوشکی، بیش از صد سال قدمت دارد و در دوره قاجار و در روستای وینق آذربایجان شرقی بنا شد. این بنا روی یک تپه سنگی که به قلعه شباهت دارد، قرار گرفته و ساختمان مرکزی آن برای کنترل منطقه طراحی و ساخته شده است.
بازار تاریخی اَهَر
شهرستان اهر به علت نزدیکی و مجاورت با جنگل ارسباران به یکی ازجاهای دیدنی منطقه ارسباران تبدیل شده است. هرساله مسافران و گردشگران داخلی قبل و یا بعد از سفر به جنگل ارسباران، گذرشان به این بازار تاریخی می‌افتد.
بازار تاریخی اهر نیز یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی منطقه ارسباران محسوب می‌شود. بازار تاریخی اهر که قدمت آن به عصر قاجار می رسد از مراکز دادوستد در این شهر به شمار می‌رود. در این بازار بیشتر لوازم حلاجی و فرش بافی ارائه شده و مرکز خرید روستاییان محسوب می‌شود.
چشمه‌های آب گرم در جنگل‌ارسباران
مناطق گردشگری جنگل ارسبارن پتانسیل بالایی برای جذب گردشگر دارند. برای مثال چشمه‌های آب گرم و آب سرد ارسباران هم دلیل خوبی برای جذب گردشگران به این منطقه در فصل بهار محسوب می‌شود.
ییلاق های ارسباران در سفر به تبریز
در سفر به ارسباران می‌توانید از مناطق ییلاقی آن نیز نهایت بهره را ببرید. ییلاقات عشایر ارسباران از بکرترین مناطق دیدنی های کلیبر است که نباید از دست بدهید. از جمله مناطق ییلاقی ارسباران می‌توان به ییلاق ایل بسطامو اشاره کرد. این منطقه به دلیل ارتفاع زیادی که دارد در روزهای گرم تابستان هم خنک است، بنابراین هنگام سفر با خود پتو و لباس گرم به همراه داشته باشید.
چطور به ارسباران سفر کنیم؟
برای سفر به ارسباران راههای متنوعی پیش رو دارید که البته سفر با هر کدام از این وسایل نقلیه بستگی به بودجه و ترجیح شما از نوع سفر دارد. برای سفر به ارسباران می‌توانید یکی از راههای زیر را انتخاب کنید:
۱- سفر به ارسباران با هواپیما
برای سفر به ارسباران با هواپیما، که البته سریع‌ترین، راحت‌ترین و ایمن‌ترین راه است، بلیط هواپیما به مقصد تبریز را خریداری کنید. پس از رسیدن به تبریز می‌توانید با کرایه ماشین خود را به ارسباران در ۲۲۱ کیلومتری تبریز برسانید. برای پیمودن مسیر زمینی از تبریز تا ارسباران می‌توانید جاده تبریز به اهر را در پیش بگیرید. سفر هوایی در وقت شما صرفه‌جویی می‌کند و می‌توانید زمان بیشتری را صرف دیدن جاذبه های گردشگری تبریز کنید.
۲- سفر به ارسباران با قطار
سفر با قطار یکی از بهترین تجارب سفر برای هر کسی است که عاشق سفر و گشت و گذار است. این نوع سفر محبوب‌ترین و پر استفاده‌ترین مسافرت با یک وسیله نقلیه پس از هواپیماست. منظره‌های زیبا و طبیعی را می‌توان از پنجره قطار دید و هم‌زمان سفری امن را در کنار خانواده یا دوستان تجربه کرد.
اگر قصد سفر به جنگل ارسباران دارید کافی است بلیط قطار به مقصد جلفا یا تبریز سوار تهیه کنید و از تبریز یا جلفا بقیه راه را با ماشین خود را به ارسباران برسانید
۳- سفر به ارسباران با اتوبوس
سفر با اتوبوس هم یکی از در دسترس ترین وسایل نقلیه عمومی است و خوشبختانه برای سفر به جنگل ارسباران از اتوبوس نیز می‌توانید استفاده کنید و برای رسیدن به جنگل ارسباران باید با اتوبوس‌هایی که مقصدشان شهرستان اهر است سفر کنید. در اهر پیاده شده و به سمت جنگل ارسباران راهپیمایی کنید.
۴- سفر به ارسباران با ماشین شخصی
می‌توانید برای سفر به تبریز و ارسباران از ماشین شخصی خود استفاده کنید و یا ماشینی کرایه کنید. برای رفتن به ارسباران با ماشین کافی است که ابتدا خود را به تبریز برسانید و سپس مسیرتان را به سمت کلیبر عوض کنید. پیشنهاد می‌کنیم حتما از گوگل مپ استفاده کنید.
بهترین زمان سفر به جنگل های ارسباران
برای سفر به تبریز باید به این نکته توجه داشته باشید که استان های شمال غربی کشور، سردسیر هستند. بنابراین اگر قصد دارید در فصل های سرد سال به ارسباران سفر کنید، باید لباس های گرم و البته کفش مناسب هم به همراه داشته باشید. اما اگر خیلی با هوای سرد میانه خوبی ندارید و دلتان می‌خواهد در هوای معتدل‌تری سفر را تجربه کنید، اواسط بهار تا اواخر تابستان زمان خوبی است. البته بهترین زمان سفر به ارسباران در تابستان و بهار به این معنی نیست که با آب و هوای گرمی مقابل هستید. منطقه ارسباران در ارتفاعات قرار داشته و حتی می‌تواند در گرم ترین روزهای تابستان هم لباس گرم بپوشید!
بهترین اقامتگاه در جنگل های ارسباران کجاست؟
وقتی از جاذبه های جنگل های ارسباران صحبت می‌کنیم، نباید لذت تجربه اقامت در جنگل را نادیده بگیریم. تجربه این پدیده زیبای طبیعی در شب، متفاوت تر از چیزی است که تصورش را کنید. بنابراین اگر قصد سفر به این منطقه را دارید، حتما در یکی از اقامتگاه های ارسباران بمانید. این منطقه اقامتگاه های جنگلی زیادی دارد.
پارک جنگلی مکیدی ارسباران یکی از بهترین نقاطی است که می‌توانید برای اقامت انتخاب کنید. مکیدی یکی از نقاط سرسبز شهرستان کلیبر است که طبیعت بکر و سرسبزی دارد. این منطقه با داشتن امکانات پایه و ساده نظیر آلاچیق، آب آشامیدنی و غیره از مسافران پذیرایی می‌کند. البته باید تجهیزات کمپینگ مناسبی همراه داشته باشید. علاوه بر آن هتل های تبریز بسیار متنوع هستند و در کلیبر که نزدیک ترین منطقه شهری به ارسباران محسوب می‌شود، هم واحدهای اقامتی مختلفی آماده پذیرایی از مسافران است. برای مثال:
ارسباران را در سفر به تبریز فراموش نکنید!
بسیاری از افراد در سفر به تبریز به بازدید روستای کندوان و دیگر جاذبه های گردشگری تبریز بسنده می‌کنند. اما اگر گذرتان به آذربایجان شرقی خورد، پیشنهاد می‌کنیم حتما چند روز بیشتر در این شهر بمانید و حتما به جنگل های ارسباران سر بزنید. امیدواریم که از سفر خود به جنگل های زیبای ارسباران نهایت لذت را ببرید.
سوالات متداول درباره جنگل های ارسباران
منطقه ارسباران کجاست؟
جنگل های ارسباران در استان آذربایجان شرقی و در فاصله ۳ ساعتی تبریز، نزدیک به روستای کلیبر واقع شده است.
فاصله تهران تا جنگل های ارسباران چقدر است؟
فاصله تهران تا ارسباران در حدود ۷۸۷ کیلومتر است.
از تبریز تا جنگل ارسباران چند کیلومتر فاصله است؟
فاصله تبریز تا جنگل ارسباران حدود ۲۲۰ کیلومتر است و این یعنی حدود ۲ الی ۳ ساعت در مسیر خواهید بود.
تاریخچه و قدمت جنگل های ارسباران چقدر است؟
این جنگل های زیبا متعلق به دوره سوم زمین شناسی است.
