جشن هولی | جشن عشق، رنگ و شادی در هند

شاید با خیلی از کشورها و آداب و رسوم مردم‌شان آشنا نباشید، اما مطمئنم که همه هند را با جشن رنگ ها می‌شناسند. جشن رنگ هند یکی از مهمترین فستیوال‌هایی محسوب می‌شود که نه تنها مردم هند که به نوعی با همه مردم دنیا ارتباط برقرار کرده است. حتی به طوری که خیلی از توریست‌ها تنها برای دیدن این فستیوال به هند سفر می کنند. جشنی که در آن همه مردم، به دور از جنسیت و ملیت با هم یکی می‌شوند و شادی، جای همه غم و غصه‌ها را پر می کند. جشن هولی (Holi Festival) جشن رنگ و نور و عشق است. در ادامه این مطلب از مجله گردشگری فلای‌تودی کمی بیشتر با این فستیوال هند آشنا شوید.

جشن رنگ هند یا جشن هولی چیست؟

جشن هولی یا جشن رنگ‌ها یکی از بهترین فستیوال‌ های هند است که هر سال و هنگام آغاز فصل بهار، در بیشتر نواحی هند جشن گرفته می‌شود. جشن هولی را گاهی جشن عشق هم می‌خوانند، چرا که در این روز تمام مردم با هم، یکی می‌شوند و تمام دلخوری‌ها را به فراموشی می‌سپارند و احساسات منفی را از خود دور می‌کنند. این جشن فوق‌العاده یک تا دو شبانه‌ روز طول می‌کشد.

جشن هولی در عصر پورنیما (شبی که در ماه یازدهم بنگالی‌ها یعنی فالگون، ماه کامل است) برگزار می‌شود. این جشن در عصر فستیوال، با نام هوالیکا داهان یا چوتی هولی نامیده شده و در ادامه‌ روز آن را با نام هولی می‌خوانند. هولیکا داهان در حقیقت مراسم آتش زدن شیطان در فرهنگ باستانی هند است و مردم هند با این کار در جشن هولی پیروزی خوبی بر بدی و روشنایی بر تاریکی را جشن می‌گیرند. البته در نواحی مختلف هند آن را با نام‌های مختلفی می‌شناسند.

به عقیده مردم هند، ظرافت و زیبایی رنگ‌ها در جشن هولی، تمام انرژی‌های مثبت این رنگ‌ها را به زندگی آنها می‌پاشد و به همین دلیل این روز ارزش شادی کردن را دارد. نحوه برگزاری جشن هولی در طول صده ها نسل به نسل به مردمان هند منتقل شده و تمام مردم این میراث را حفظ کرده‌اند. هولی جشن پیروزی خیر بر شر است.

نحوه برگزاری جشن هولی به چه صورت است؟

اگر در تاریخ برگزاری جشن رنگ به این کشور سفر کنید، علاوه بر بازدید از جاهای دیدنی هند می‌توانید از این جشن نیز لذت ببرید. هولی جشن مشهور و محبوب هندوها است که مردم هند آن را در تمام نقاط هندوستان و سراسر جهان جشن می‌گیرند. این جشن با برپایی آتشی بزرگ یک روز پیش از جشن هولی آغاز می‌شود، روشن کردن آتش در حقیقت سمبلی از پیروزی خوبی بر بدی است.

در روز هولی مردم رنگ‌های پودری مخصوصی را که گاهی اوقات از گرد گل‌ها هستند به روی خانواده و دوستان خود می‌پاشند و هنگام عصر با پاشیدن اَبیر (رنگ‌های هولی که معمولا صورتی در آن‌ها غالب است) و زدن رنگ‌ها به صورت همدیگر عشق و احترام خود را تقدیم عزیزانشان می‌کنند.

همانطور که اشاره شد، هولی ۲ روز به طول می انجامد، هندوها معمولا در روزهای قبل از هولی برای آماده کردن خوراکی ها و لوازم، به استقبال هولی می‌روند. هولی در هند شباهت هایی با نوروز در ایران دارد، زیرا در آغاز بهار، این جشن آغاز می شود و خیلی ها خانه های خود را تمیز کرده و وسایل خود را نو می کنند. جشن رنگ ها در هند برای مردم اهمیت بالایی دارد و گاه حتی یک هفته زودتر، مردم مراسم رنگ بازی خود را شروع می کنند.

یک شب قبل از هولی، مردم در مکان های عمومی آتش توسط جوان‌ترها برپا می‌شود و دور آن می‌چرخند، این مراسم به نام هولی کوچک هم شناخته می‌شود. در آخر این مراسم نیز، برخی از هندوها تکه‌ای آتش را با خود به خانه می‌برند و باور دارند که با این کار، خانه‌ها و وجودشان از آلودگی ها پاک می‌شود.

رنگ بازی اصلی

روز دوم هولی واقعی و همان مراسمی است که توریست ها با نام جشن رنگ ها می‌شناسند. این مراسم با نام رنگوالی هولی (Rangwali Holi) یا دولتی (Dhuleti) نیز شناخته می‌شود. در این روز رنگ بازی واقعی شروع می‌شود؛ اگرچه تا پیش از این رنگ بازی هایی برگزار می‌شد، اما در روز دوم هولی، رنگ بازی شور و هیاهوی دیگری دارد. هرکسی با سطل رنگی در دست با شور و هیجان سعی در رنگی کردن دیگران دارد.

البته نکات جالب درباره جشن هولی نوشیدنی های خاص آن است. اگر تور هند شما مصادف با این فستیوال بود، حواستان به خوراکی هایی که به شما تعارف می شود، باشد. برخی از افراد با مصرف نوعی ماریجوانای فرآوری شده به نام بهانگ (Bhang) به شادی خود رنگی مصنوعی می بخشند. این خوراکی بیشتر با نوعی نوشیدنی به نام تاندای (thandai) مصرف می شود یا به شکل غذایی به نام پاکوره سرو می شود. بنابراین مراقب خوراکی ها باشید که بتوانید طعم واقعی شادی این جشن را بچشید و در سفر به هند باید این نکات را توجه کنید.

تاریخچه هولی و جشن رنگ ها

همانطور که اشاره شد، هولی جشن باستانی هند است که در اصل با نام «هولیکا» شناخته می‌شده است. برخی از مورخین بر این باورند که در ابتدا تمام آریایی‌ها از جمله ایرانی‌ ها هم، هولی را جشن می‌گرفتند اما بعد‌ها فقط مختص مردم هند شد.

گفنه می‌شود که جشن هولی قبل از مسیحیت نیز برگزار می‌شده، گرچه اعتقاد بر این است که معنا و مفهوم هولی در ابتدا متفاوت بوده و در حقیقت آیینی برای شادی و رفاه زنان در خانواده و پرستش ماه کامل بود. اما این جشن بعدها مفهومی دیگر پیدا کرد و با امید به برداشت محصول فراوان و باروری زمین‌های کشاورزی در اوایل بهار جشن گرفته شد.

امروزه باورها و داستان های جشن هولی برای بزرگداشت افسانه‌ای مربوط به یکی از اساطیر هندوها است. داستان از این قرار است که در هند باستان پادشاهی به نام هیرانیاکاشیپو، به دلیل وفاداری و اعتقاد شدید پسرش «پراهلادا» به ویشنو (دومین ایزد هندوها) و پرستش او، چندین بار قصد جان او را کرد، اما هر بار ناکام ماند.

سرانجام، روزی «هولیکا» خواهر پادشاه که از سوختن در آتش مصون بود، از پراهلادا می‌خواهد که همراه او در آتش بنشیند. پراهلادا قبل از رفتن در آتش ویشنو را دعا می‌کند و از او کمک می‌خواهد. هنگامی‌که پراهلادا در آتش می‌نشیند به او آسیبی نمی‌رسد، در حالی که هولیکا در آتش می‌سوزد و نابود می‌شود. هولی امروزی یادآور این افسانه است و آتشی که در این روز روشن می‌شود، سمبلی از آتش زدن اهریمن و تاریکی‌هاست.

این ماجرا شاید شما را یاد داستان گذر سیاوش از آتش یا حتی داستان حضرت ابراهیم بیندازد! در واقع یکی از نکات جالب درباره جشن هولی همین موضوع است. شاید به دلیل همین شباهت‌هاست که نمی توان مالکیت این جشن را به طور دقیق به یک ملیت نسبت داد. اما هرچه که هست، کل دنیا هند را با جشن رنگ ها می شناسند و این مراسم از مهمترین فستیوال های مردم هند محسوب می شود.

هولی را چطور جشن می‌ گیرند؟

هولی نمایشی رنگارنگ است که با خواندن آوازهای محلی و رقص‌های سنتی هندی همراه می‌شود. این روزها هولی بهانه‌ای برای جوان‌های هندی است تا با برگزاری جشنی مهیج و جالب برای یک روز هم که شده، تمام تفاوت‌های طبقاتی و اجتماعی را که در میان هندوها بسیار رایج است، زیرپا بگذارند و فارغ از سن، جنس، وضعیت و طبقه اجتماعی که شکاف بزرگی میان هندوها ایجاد کرده، به شادی بپردازند و به هم نزدیک شوند. در این روز فقیر و غنی، زن و مرد، پیر و جوان در این آیین شاد شرکت می‌کنند.

گفته می‌شود که، سنت پاشیدن آب و رنگ های روشن به روی یکدیگر در جشن هولی از ماجرایی عاشقانه میان دو خدای هندو -رادا و کریشنا- نشات می‌گیرد. پوست کریشنا در افسانه‌های هندی به رنگ آبی است و او از اینکه رنگ پوستش مانند رادا نبوده، احساس ناراحتی می‌کرد.

کریشنا در مورد این موضوع با مادرش صحبت می‌کند و او به پسرش پیشنهاد می‌کند که به جای آرزوی داشتن پوستی همرنگ رادا، پوست رادا را هم رنگ کند تا هر دوی آن‌ها پوستی رنگی داشته باشند. بنابراین سنت رنگ کردن صورت دیگران در جشن هولی نشانه‌ای از ابراز علاقه به آن‌ها است.

هر کدام از رنگ های هولی نماد چیزی هستند:

• رنگ آبی نشان دهنده کریشنا
• رنگ سرخ سمبل عشق و باروری
• رنگ سبز نشانه بهار و رشد مجدد
• رنگ زرد نمادی از زردچوبه است که در میان هندی‌ها دارویی درمانی محسوب می‌شود.

بعد از پایان مراسم رنگ بازی، عده ای در شهر می مانند تا آثار باقی مانده رنگ ها را تمیز کنند، اما عده دیگر به خانه‌هایشان می روند تا با استحمام برای مراسم دید و بازدید بعد از هولی آماده شوند. عصر آخرین روز از فستیوال هول هندوها معمولا در خانه های اقوام جمع می‌شوند و پایان دو روز رنگ و شادی را با هم جشن می گیرند. توریست ها هم بعد از پایان جشن به هتل برمی گردند و اوقات خود را با همراهان سپری می‌کنند. پس فراموش نکنید که یک هتل خوب و با کیفیت رزرو کرده باشید.

هولی در کجا برگزار می شود؟

در سفر به هند حتما در نظر دارید که خودتان را به این فستیوال برسانید. اما شاید برای شما جالب باشد که بدانید این جشن به غیر از هندوستان در چه کشورهای دیگری برگزار می شود؟ هولی در تمام کشورهای شبه قاره هند برگزار می‌شود. مناطقی مثل گُجَرات، اوتار پرادش در هند و کشورهایی مانند پاکستان، نپال، سورینام، ایالات متحده آمریکا و بسیاری کشورهای دیگر هولی را جشن می گیرند.

تاریخ برگزاری جشن هولی در سال ۲۰۲۴

این جشن هر سال همزمان با آغاز فصل بهار در هند و در ماه کامل ماه مارس برگزار می‌شود. تاریخ جشن رنگ هند ۲۰۲۴ مصادف است با ۲۵ مارس یعنی دوشنبه ۶ فروردین ماه ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد. اگر قصد خرید تور هند و سفر به سرزمین شادی ها را دارید، به این تاریخ ها دقت داشته باشید.

رقص رنگ‌ها در خیابان‌ های هند!

اگر مطالب راهنمای سفر به هند مثل سفر به آگرا را خوانده باشید، می دانید که هندوستان سرزمین عجایب است، سرزمینی با رنگ و صلح و نور و عشق عجین شده، هرچند که در کنار کاخ های بزرگ، زاغه نشینان زندگی می کنند و اختلاف طبقاتی قابل مشاهده است، اما این مردمان برای شادی کردن همیشه آماده هستند. جشن هولی یا همان جشن رنگ ها در هند یکی از مهمترین فستیوال های این کشور است که نه تنها برای هندوها که برای گردشگران زیادی، نمادی از شادی و تفریح در یک روز مهیج است. شما می‌توانید با خرید بلیط هواپیما یا تور هند خودتان را به یکی از مهیج‌ترین فستیوال‌های جهان دعوت کنید.

آیا تجربه شرکت در این فستیوال محبوب هند را داشته‌اید؟ در این صورت با خوانندگان ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول درباره جشن هولی هند